Bodegraven Centrum 2020

1.1 Bij het plan behorende stukken

Het bestemmingsplan “Bodegraven Centrum 2020” bestaat uit bestemmingen en regels. De bestemming van de gronden (en wateren) is geometrisch bepaald door middel van lijnen, coderingen en arceringen. In de bestemmingen zijn regels ten aanzien van het bouwen en het gebruik opgenomen. Het plan gaat gepaard met deze toelichting. In de toelichting worden de keuzes die zijn gemaakt bij het opstellen van de geometrische plaatsbepaling en de regels verantwoord en verduidelijkt. Vervolgens wordt ingegaan op de uitvoerbaarheid van het plan.

1.2 Aanleiding en doel

Voorliggend bestemmingsplan van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk biedt een juridisch-planologische regeling voor het centrum van Bodegraven en de naastgelegen gronden van brouwerij De Molen (waar de bestaande, vergunde bedrijfsactiviteiten worden vastgesteld) en het terrein van Versluys. Inhoudelijk zijn de volgende aspecten van belang.

Centrumvisie: compact kernwinkelgebied

De belangrijkste aanleiding voor een nieuw bestemmingsplan voor het centrum van Bodegraven is het verankeren van de Centrumvisie in het bestemmingsplan, waarin wordt beoogd om een compacter en daarmee beter functionerend winkelgebied te creeëren.

Om dit resultaat te bereiken verandert de gemeente de bestemming van panden buiten het kernwinkelgebied met detailhandelsmogelijkheden, naar een andere passende bestemming. Zo wordt voorkomen dat nieuwe detailhandel zich buiten het winkelgebied vestigt. Het uitoefenen van de bestaande detailhandelsvestigingen buiten het kernwinkelgebied blijft, op basis van de uitsterfregeling, wel mogelijk voor de huidige detaillisten.

Voor de functie 'dienstverlening' is in het bestemmingsplan, naar aanleiding van het beleid uit de Centrumvisie, een nadere detaillering opgenomen. Er wordt nu onderscheid gemaakt in publieksgerichte dienstverlening en zakelijke dienstverlening. In het kernwinkelgebied is in beginsel alleen maar publieksgerichte dienstverlening toegestaan.

Verder zal de gemeente alle initiatieven, die passen binnen het beleid uit de Centrumvisie, positief beoordelen en via een buitenplanse procedure van een toereikende juridisch-planologische grondslag voorzien. Het gaat op dit moment te ver om specifieke zaken al te regelen in het bestemmingsplan.

Bestemmingsplan met verbrede reikwijdte

De gemeente Bodegraven-Reeuwijk vindt het belangrijk om alvast zoveel mogelijk te handelen conform het gedachtegoed van de Omgevingswet. Voorliggend bestemmingsplan is daarom eind januari 2019 aangemeld als project op basis van de Crisis- en Herstelwet (Chw). Op basis daarvan kan de raad het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte vaststellen. De Chw was aanvankelijk vooral bedoeld om tijdens de economische crisis ruimtelijke investeringsprojecten te vereenvoudigen en versnellen, o.a. door kortere procedures en minder strenge eisen aan onderzoeksrapporten. De laatste jaren is de Chw echter steeds meer een proeftuin geworden waarbij, via een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte, kan worden geëxperimenteerd met de mogelijkheden die de Omgevingswet in de nabije toekomst gaat bieden.

Voor gebieden waar grootschalige transformatie plaatsvindt (vaak van bedrijvigheid naar wonen) biedt een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte de meeste mogelijkheden. Maar ook in het gebied als het centrum van Bodegraven zijn er mogelijkheden. Voor transformatiegebieden, herontwikkelingslocaties en afwijkingsregels kan namelijk het uitvoeren van de benodigde onderzoeken (b.v. geluid, bodem) worden doorgeschoven naar het moment dat er voor een concreet plan een aanvraag wordt ingediend. In het huidige systeem is het zo dat alle onderzoeken bij de vaststelling van het bestemmingsplan moeten zijn uitgevoerd. Op dat moment is vaak nog niet duidelijk hoe een concreet plan er uit komt te zien.

Ook hoeft er niet meer strikt gekeken te worden of onderwerpen 'ruimtelijk relevant zijn', voldoende is als er een relatie is met de fysieke leefomgeving. We onderzoeken of voor het plangebied voor de onderwerpen die raken aan de fysieke leefomgeving de betreffende regeling in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) kan worden ingetrokken. Deze onderwerpen krijgen dan een plek in het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte. Als de Omgevingswet in werking treedt (naar verwachting 1 januari 2021) dienen alle bepalingen in de APV die een relatie hebben met de fysieke leefomgeving (b.v. regeling voor terrassen, uitrit) te worden opgenomen in het omgevingsplan. Alleen aspecten die de openbare orde en veiligheid betreffen, staan nog in de afzonderlijke verordeningen. Het is juridisch onmogelijk om die ook naar het bestemmingsplan over te hevelen.

Tot slot is een van de doelstellingen van een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte om de voorspelbaarheid van de besluitvorming te verbeteren. Dit bestemmingsplan draagt bij aan deze doelstelling doordat per onderwerp dat raakt aan de fysieke leefomgeving is benoemd hoe dit onderwerp is verwoord in de centrumvisie, hoe het is verwerkt in het bestemmingsplan en wat het afwegingskader is om ontwikkelingen toe te staan die het bestemmingsplan niet rechtstreeks mogelijk maakt. Vooral met de laatste wordt de voorspelbaarheid vergroot en het besluitvormingsproces transparanter. De gemeente maakt inzichtelijk wat de kaders zijn waaraan verzoeken / bouwplannen worden getoetst die het bestemmingsplan niet rechtstreeks toestaat. In het document 'Visie op het winkelgebied van Bodegraven', opgenomen als Bijlage 1, zijn deze kaders uitgebreid toegelicht.

Ontwikkellocaties

Voor het zogenaamde Versluysterrein is woningbouw denkbaar, maar hiervoor is in het bestemmingsplan nog geen concrete (juridische) regeling opgenomen.

Kamerverhuur (onzelfstandige woonruimten)

Het bestemmingsplan legt, in het verlengde van het voorgaande plan, de locaties waar kamerverhuur (onzelfstandige woonruimte) is toegestaan, strikt vast. De mogelijkheden voor het verruimen van het aantal bewoners en het toevoegen van nieuwe panden waar dit is toegestaan, zijn komen te vervallen. De begrippen omtrent dit onderwerp zijn in het bestemmingsplan aangescherpt en afgestemd op de gemeentelijke Huisvestingsverordening.

Actualisatie

Daarnaast is het van belang om het huidige bestemmingsplan, dat dateert uit 2010, te actualiseren. Kleine foutjes en ondergeschikte zaken zijn aangepast. Postzegelplannen, die de afgelopen jaren zijn vastgesteld, zijn geïntegreerd. Verder is een integrale regeling voor parkeren opgenomen en zijn verleende vergunningen verwerkt, waaronder die voor de micro-bierbrouwerij aan de Doortocht. Ook is het in 2018 vastgestelde parapluplan Cultuurhistorie in het plan verwerkt.

Duurzaamheid en klimaatadaptatie

De gemeente Bodegraven-Reeuwijk vindt het belangrijk om alvast zoveel mogelijk te handelen naar de ambitie op het gebied van duurzaamheid en klimaatadaptatie, zoals vastgelegd in de routekaart en het actieplan voor een klimaatneutraal Bodegraven-Reeuwijk in 2035. Om een bijdrage te leveren aan de gestelde doelen heeft de gemeente uitgebreid gekeken naar de mogelijkheden om duurzaamheid in het centrum van Bodegraven zoveel mogelijk te stimuleren, en nadelige niet of minder duurzame activiteiten tegengaan. Hiertoe zijn concrete regels opgenomen die het lozen van hemelwater op het riool verbieden, overstekende dakranden borgen zodat de zon niet direct in leefruimten schijnt en krijgt de het bevoegd gezag de afwijkingsmogelijkheid om, indien een gebouw een EPC=0 heeft, de initiatiefnemer aanvullende ruimte te geven op de in het plan toegestane maten, afmetingen en percentages. Zo wordt duurzame ontwikkeling gestimuleerd. De doelstellingen op het gebied van duurzaamheid en klimaatadaptatie en de doorwerking in voorliggend plan zijn uitgebreid beschreven in Hoofdstuk 3.

Samenvattend

Het voorliggende bestemmingsplan regelt:

• een kleiner kernwinkelgebied, ondersteund door bestemmingsverruiming van publieksgerichte functies; de functie 'dienstverlening' is nader verfijnd; alle initiatieven die passen binnen de Centrumvisie worden door de gemeente positief beoordeeld en zullen buitenplans worden geregeld;
• buiten het kernwinkelgebied de inperking van detailhandel;
• een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte, anticiperend op de Omgevingswet, met daarbinnen specifieke regels voor terrassen, evenementen, duurzaamheid;
• aanscherping regeling voor onzelfstandige woonruimten (kamerbewoning);
• een actuele regeling met betrekking tot parkeren, cultuurhistorie en één dekkend plan voor het gehele centrum (inclusief verleende vergunningen);
• doorwerking van de gemeentelijke duurzaamheidsdoelstellingen.

1.3 Ligging en begrenzing plangebied

Het plangebied betreft het centrum van Bodegraven (afbeelding 1.1). De noord- en oostzijde van het plangebied grenzen aan de bebouwde kom van Bodegraven. De zuidzijde van het gebied wordt begrensd door de spoorlijn, met centraal het station Bodegraven. Aan de westzijde is bedrijvenpark Rijnhoek gelegen. De Oude Rijn doorkruist het plangebied in oost-westelijke richting.

Afbeelding 1.1 Ligging plangebied in de kern Bodegraven (plangebied is rood omkaderd)

1.4 Voorgaande bestemmingsplannen

Met voorliggend bestemmingsplan worden de hierna genoemde bestemmingsplannen vervangen (in volgorde van vaststelling):

Bestemmingsplan	Vastgesteld
Oud-Bodegraven - Dammekant	13-11-1968
Overtocht	22-12-1994
Kern Bodegraven (deels)	20-05-2010
Hoek Oud-Bodegraafseweg	06-03-2013
Voormalig Domburgterrein (deels)	06-03-2013
Supermarkten Bodegraven	10-04-2013
Markthof Bodegraven	29-03-2017

De globale ligging en begrenzing van de voorgaande bestemmingsplannen ter plaatse van het plangebied zijn aangeduid in afbeelding 1.2. Bij de vaststelling van bestemmingsplan Overtocht in 1994 is aan een klein gedeelte goedkeuring onthouden. Voor dit deel vigeert het voorgaande bestemmingsplan 'Oud-Bodegraven - Dammekant'.

Afbeelding 1.2 Ligging en begrenzing voorgaande bestemmingsplannen

1.5 Leeswijzer

Deze toelichting bestaat uit de volgende hoofdstukken. Hoofdstuk 1 omvat de inleiding, waarin wordt ingegaan op de aanleiding, ligging van de planlocatie en de voorgaande bestemmingsplannen. Hoofdstuk 2 geeft de historische context van Bodegraven, een beschrijving van de bestaande situatie en de toekomstige ontwikkelingen. Hoofdstuk 3 gaat vervolgens in op de relevante beleidsuitgangspunten en regelgeving van zowel de gemeente, provincie als het rijk. In hoofdstuk 4 worden de relevante milieuaspecten doorlopen. Hoofdstuk 5 beschrijft de uitvoerbaarheid van het plan, waarna in hoofdstuk 6 en de inspraak- en overlegmethoden worden toegelicht. Tot slot wordt in hoofdstuk 7 een planologisch-juridische toelichting op het plan gegeven.

2.1 Inleiding en uitgangspunten

Het plangebied bevat het centrum van Bodegraven in ruime zin. Bij de begrenzing is ook het aan- of uitloopgebied rondom het kernwinkelgebied meegenomen. Tot slot is om praktische redenen ook een klein deel van het aangrenzende bedrijventerrein opgenomen in het plangebied. Deze gronden hebben geen directe relatie met het centrum, maar hebben momenteel een gedateerd bestemmingsplan uit respectievelijk 1968 (Oud-Bodegraven - Dammekant) en 1994 (bestemmingsplan 'Overtocht') en worden met voorliggend bestemmingsplan voorzien van een actueel juridisch-planologisch kader.

De grenzen van het plangebied zijn (globaal): het station(splein), de Burg. Le Coultrestaat, Oranjelaan, Burg. Vonklaan, Vlietkade, Oud Bodegraafseweg. Rivier de Oude Rijn doorkuist het plangebied in oost-westelijke richting (afbeelding 2.1). De ontwikkelingslocatie Van Tolstraat is buiten het plangebied gelaten.

Afbeelding 2.1 Ligging en begrenzing van voorgaande bestemmingsplannen binnen het globale plangebied (wit omkaderd)

2.2 Bestaande situatie

2.3 Ontwikkelingen

Voorliggend plan biedt een actueel juridisch-planologisch kader voor het centrum van Bodegraven. In de eerste plaats wordt de centrumvisie verankerd in het bestemmingsplan. Daarnaast worden de vigerende bestemmingplannen herzien, met het oog op nieuwe beleidsstukken op het gebied van archeologie, standplaatsen en evenementen, parkeren en kamerverhuur. Ook enkele kleine afwijkingen, zoals bestemmingen, plangrenzen, aanduidingen en maatvoeringen worden vastgelegd conform de feitelijke situatie. Hiermee worden geen grootschalige ontwikkelingen mogelijk gemaakt, slechts enkele concrete, op locatie afgestemde mogelijkheden tot sloop-nieuwbouw.

In het plangebied zijn twee (potentiële) ontwikkelingslocaties gelegen: de Van Tolstraat 25-29 en het Versluys-terrein (afbeelding 2.2). Voor beide locaties zijn nog geen concrete juridische mogelijkheden voor transformatie opgenomen.

De verschillende onderdelen en doorwerking in het bestemmingsplan worden hieronder nader beschouwd.

Juridisch-planologisch kader voor de uitvoering van de centrumvisie

De belangrijkste aanleiding voor een nieuw bestemmingsplan voor het centrum van Bodegraven is het verankeren van de centrumvisie in het bestemmingsplan. De vertaling van de centrumvisie heeft de volgende weerslag op voorliggend bestemmingsplan:

• Het kernwinkelgebied wordt ingeperkt ten opzichte van de in het vorige plan bestemde situatie. Alle andere functies die passen binnen het beleid uit de Centrumvisie, zijn in het gebied ook toegestaan. Dit wordt buiten het bestemmingsplan om getoetst (en indien gewenst vergund met omgevingsvergunningen).
• De panden buiten het kernwinkelgebied worden omgezet naar een woonfunctie, maar behouden middels een aanduiding hun detailhandelsfunctie (huidige vestigingen blijven mogelijk onder het overgangsrecht). De gemeente biedt binnen het 'transformatiegebied' onder andere een verhuispremie en gevelsubsidie voor detaillisten die verhuizen van het transformatiegebied naar het kernwinkelgebied (afbeelding 2.2). Specifiek voor het pand aan de Willemstraat 29a is een uitsterfregeling opgenomen.
• De begrenzing van het kernwinkelgebied is op grond van de kaart (zie afbeelding 2.2.) specifiek ingetekend. In de praktijk kan er echter toch behoefte ontstaan aan het toestaan van een specifieke detailhandelszaak buiten het kernwinkelgebied. Daarom is het wenselijk dat het gebied een zogenaamde in- en uitdeukregeling kent. Als dit aan de orde is, kan dit buiten het bestemmingsplan om (met omgevingsvergunning) worden geregeld.
• Voor de functie 'dienstverlening' is in het bestemmingsplan, naar aanleiding van het beleid uit de Centrumvisie, een nadere detaillering opgenomen. Er wordt nu onderscheid gemaakt in publieksgerichte dienstverlening en zakelijke dienstverlening. In het kernwinkelgebied is in beginsel alleen maar publieksgerichte dienstverlening toegestaan.

Plangebied buiten het winkelgebied

Het gebied dat niet tot winkelgebied is ook onderdeel van het centrum en behoort tot het oude dorpshart van Bodegraven. De nadruk in dit deel van het plangebied ligt op de leefbaarheid en minder op de levendigheid. Dit betekent dat er weinig reden is om aanpassingen van de huidige planologische regeling. De ruimtelijke ontwikkelingen waarmee rekening wordt gehouden zijn:

De aanloop/uitloopstraten tot het centrum verkleuren steeds meer naar wonen. Dit verdraagt zich minder met functies die overlast kunnen veroorzaken, vooral kamerbewoning, restaurants en nachthoreca. Ook is er in de veel gebieden rondom een centrum sprake van een relatief hoge parkeerdruk. Gelet daarop wordt terughoudend om gegaan met het toestaan van functies die een verkeersaantrekkende werking hebben. Gelet op de relatief hoge bebouwingsdichtheid in het oude dorpshart van Bodegraven is het namelijk meestal niet haalbaar de parkeerbehoefte volledig op eigen terrein wordt opgelost. In de straten rondom het centrum blijft ruimte voor andere vormen van gebruik dan wonen, vandaar de gemengde bestemmingen. Het gaat dan om functies als dienstverlening (o.a. kapperszaken) en maatschappelijke functies.

Buiten het winkelgebied richt het beleid zich op het verplaatsen van detailhandel naar het winkelgebied of, bij beëindiging van detailhandel, langdurige leegstand voorkomen door geschikte vervolgfuncties mogelijk te maken waarbij wonen de meest passende en aantrekkelijke is.

Het gebied Molenzicht, grofweg het gebied tussen de Oud Bodegraafseweg, de Doortocht, Overtocht en Vlietkade is van oudsher een gemengd gebied dat zich de laatste jaren steeds meer ontwikkeld tot woongebied. Dit betekent dat er terughoudend wordt omgegaan met nieuwe bedrijfsfuncties die voor meer milieubelasting kunnen zorgen. Bijvoorbeeld, bij verzoeken om gebruikswijzigingen van de bedrijfspanden aan de Doortocht zal het uitgangspunt zijn dat de bedrijfsactiviteiten niet leiden tot aantasting van het woon-en leefklimaat in de omgeving.

Afbeelding 2.5 Plangebied met diverse ontwikkelgebieden

Versluys-terrein en Van Tolstraat 25-29

Op de gronden ter plaatse van het Versluys-terrein en aan de Van Tolstraat 25-29, bestaat de kans dat binnen de doorlooptijd van voorliggend bestemmingsplan plannen tot herontwikkeling in procedure worden gebracht. De Van Tolstraat is buiten het plangebied gelaten. Vooralsnog is het Versluys-terrein conserverend bestemd, in lijn met de bestaande situatie. Nieuwe ontwikkelingen worden zoveel mogelijk gefaciliteerd, afhankelijk van de zekerheid die er komt over de uitvoerbaarheid van de plannen. Mochten zich voor de vaststellingsfase concrete plannen voordoen, worden deze opgenomen in het bestemmingsplan.

Anticiperen op de Omgevingswet

In 2021 zal de Omgevingswet in werking treden en de huidige Wet ruimtelijke ordening vervangen. Bestemmingsplannen worden dan van rechtswege omgevingsplannen. De gemeente Bodegraven-Reeuwijk vindt het belangrijk om alvast zoveel mogelijk te handelen conform het gedachtengoed van de nieuwe wet. Voor de onderwerpen 'standplaatsen', 'evenementen' en 'terrassen' is daarom, conform het gemeentelijke beleid dat al bestond voor deze onderwerpen, een uitgebreide regeling opgenomen in het voorliggende plan. Grofweg alle bepalingen die het fysiek domein betreffen, worden nu geregeld in het bestemmingsplan in plaats van in afzonderlijke verordeningen. Alleen aspecten die de openbare orde en veiligheid betreffen, staan nog in de afzonderlijke verordeningen. Het is juridisch onmogelijk om die ook naar het bestemmingsplan over te hevelen. In paragraaf 8.3 wordt dit nader toegelicht. Verder worden specifieke regels voor duurzaamheid opgenomen; dit wordt in Hoofdstuk 3 Duurzaamheid nader toegelicht.

Parkeren

Parkeren is een belangrijk aspect bij nieuwe ontwikkelingen in het centrum van Bodegraven. Het gemeentelijk parkeerbeleid wordt momenteel herzien. Uitgangspunt is dat het beleid nieuwe ontwikkelingen in het centrum beter faciliteert door niet alleen normen te stellen maar ook mogelijkheden biedt voor maatwerk. De Nota Parkeren maakt, via de dynamische verwijzing in de regels, onderdeel uit het bestemmingsplan. Dat betekent ook dat het parkeerbeleid in rechterlijke procedures getoetst wordt op redelijkheid.

Beeldkwaliteit 

Een aantrekkelijk centrum betekent ook aandacht voor beeldkwaliteit. Dit geldt vooral voor het winkelgebied. Veranderingen op de begane grond, de plint, hebben op diverse plekken de samenhang met de bouwlagen daarboven aangetast. Uitgangspunten voor verbetering van de beeldkwaliteit zijn:

• Herstellen van de oorspronkelijke (voor)gevel die door onsamenhangende ingrepen in het verleden op veel plaatsen is aangetast;
• Opknappen van panden als gevolg van achterstallig onderhoud als gevolg van van langdurige leegstand;
• Geen medewerking verlenen aan uitbundige reclame-uitingen en rommelige uitstallingen van verkoopwaar op straat vanwege het veroorzaken van een onrustig straatbeeld.

Het bestemmingsplan kan aan deze doelstellingen een bijdrage leveren. In relevante bestemmingen, vooral (Verkeers- verblijfgebied) zullen uitstallingen voor verkoop niet rechtstreeks worden toegestaan. Tevens zullen luifels / overkappingen aan de straatzijde bij winkelpanden niet rechtstreeks mogelijk worden toegestaan. In het welstandsnota zijn criteria opgenomen voor reclame-uitingen: o.a. afstemmen op de architectuur van de gevel, één reclame vlak aangebracht tegen de gevel, lichtreclame ingetogen uitvoeren.

Overige beleidsstukken

Met voorliggend bestemmingsplan wordt de bestemmingsregeling aangepast op basis van nieuwe beleidsstukken op het gebied van archeologie, horeca en kamerverhuur. Hieronder wordt een en ander nader toegelicht.

Kamerverhuur (onzelfstandige woonruimten)

Het huidige kamerverhuurbeleid wordt momenteel herzien. Vanuit het project 'huisvesting arbeidsmigranten' is reeds de ambitie uitgesproken om kamerverhuur in het centrum te beperken. Wel is het college bereid om na de beëindigging van kamerverhuur medewerking te verlenen aan vervolgfuncties zoals zelfstandige woningen in de vorm van appartementen of studio's om eigenaren te stimuleren hun panden voor andere functies dan kamerbewoning te gebruiken. Gelet op deze ambities zijn alleen de locaties waar in het voorgaande plan reeds kamerverhuur was toegestaan in het nieuwe (voorliggende) plan opnieuw als zodanig bestemd. De mogelijkheden uit het vorige plan voor het vergroten van het aantal bewoners en het toevoegen van de betreffende aanduiding zijn echter wel komen te vervallen.

De begrippen omtrent kamerbewoning zijn duidelijker afgebakend in de regels van het bestemmingsplan, in lijn met de Huisvestingsverordening Bodegraven-Reeuwijk 2015.

Archeologie

De archeologische beleidskaart van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk is in 2012 herzien. De begrenzing van de verschillende archeologische dubbelbestemmingen wijkt daarom af van (een deel van) de voorgaande bestemmingsplannen. De archeologische waarden binnen het plangebied zijn opgenomen conform de actuele archeologische beleidskaart.

3.1 Kader

Nationaal klimaatakkoord

De afgelopen jaren heeft de nationale overheid haar duurzaamheidsdoelen en de benodigde acties in verschillende documenten en afspraken vastgelegd. In 2013 zijn er afspraken gemaakt met het bedrijfsleven over onder andere besparing en meer duurzame opwekking in het Energieakkoord. In 2015 is er tijdens een VN-klimaattop in Parijs een nieuw internationaal klimaatakkoord opgesteld. Het doel hiervan is om de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder de 2 graden Celsius en minimaal 1,5 graden. In 2016 heeft de overheid vervolgens in de Energie-agenda vastgelegd hoe een CO2-arme energievoorziening in 2050 gerealiseerd kan worden. In 2018 zijn deze afspraken verder uitgebreid met een nationale Klimaatwet. Deze stelt dat in 2030 een CO2-reductie van 49% ten opzichte van 1990 gerealiseerd moet zijn. In 2050 moet dit minimaal 95% zijn. In een nationaal klimaatakkoord worden afspraken gemaakt hoe deze doelen gehaald gaan worden. Op 28 juni 2019 heeft het kabinet het klimaatakkoord gepubliceerd.

Als onderdeel van het nationale klimaatakkoord is ook afgesproken om op regionaal niveau samen te werken aan de energietransitie. Daarbij gaat het specifiek over lokale duurzame opwekking, besparing en de warmtetransitie. Dit resulteert in dertig regionale energiestrategieën (de RES). De regio's krijgen ondersteuning van het Nationaal Programma RES. Via de RES kan de besluitvorming omtrent de ruimtelijke inpassing van de duurzame energieopwekking en de energie-infrastructuur worden voorbereid in goed overleg met alle maatschappelijke partners en betrokkenen binnen de regio.

Met de klimaatopgaven is in Midden-Holland een voortvarende start gemaakt door in de periode 2016 – 2017 te fungeren als één van de nationale pilots voor de ontwikkeling van een regionale energiestrategie (RES). Door de uitvoering van de pilotfase heeft de regio een flinke voorsprong op regio’s die pas in 2019 konden beginnen met een RES. De pilotfase heeft niet alleen geleid tot gezamenlijke ambities, zodat makkelijker kan worden samengewerkt in het vervolg, maar ook voor een flinke hoeveelheid data, waarmee in de vervolgfase goed kan worden verder gewerkt.

De uitkomsten van de RES zijn als opgave erkend door een groot aantal partijen in de regio met de ondertekening van het Convenant 2018-2025 Regionale Energiestrategie Midden-Holland op 5 april 2018. Binnen de regio Midden-Holland is de bestuurlijke tafel Duurzaamheid de verbindende schakel in het proces tussen de gemeenten en de verschillende bestuurlijke domeinen in de regio.

Energiezuinig bouwen

De energiezuinigheid van woningen en utiliteitsgebouwen wordt uitgedrukt in de Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC). Het Bouwbesluit stelt bepaalde eisen aan de energiezuinigheid van gebouwen en daarmee de EPC-waarde van een gebouw. Voor een woning geldt een eis van 0,4 terwijl voor utiliteitsbouw een variatie aan normen wordt gehanteerd op basis van de functie. De EPC-eisen zijn in 2020 vervangen door de eisen voor Bijna EnergieNeutrale Gebouwen (BENG). Alle vergunningaanvragen vanaf 1 januari 2020 moeten voldoen aan deze BENG-norm.

Duurzame ontwikkeling onder de Omgevingswet

Een belangrijk deel van het op dit moment geldende omgevingsrecht is voortgekomen uit de behoefte het lokale milieu en de burger te beschermen tegen hinder en verontreiniging. Inmiddels spelen bovenlokale gevolgen op het gebied van klimaatverandering een grote maatschappelijke rol, en krijgen steeds meer doorwerking in het omgevingsrecht. De Omgevingswet, die naar verwachting in 2021 in werking treedt, verankert dan ook het principe dat als er ontwikkelingen plaatsvinden, deze ontwikkelingen duurzaam moeten zijn. Bestuursorganen van een gemeente, provincie, het Rijk of een Waterschap moeten hun taken en bevoegdheden op grond van deze wet uitoefenen met oog op de belangrijke doelen van deze wet, waaronder duurzame ontwikkeling. Voor burgers en bedrijven geldt een zorgplicht voor een goede leefomgeving.

De wetgever heeft daarbij in gedachten dat een kerninstrument bij het bereiken van duurzame ontwikkeling de omgevingsvisie is. De omgevingsvisie vormt een integrale visie waarin strategische hoofdkeuzen van beleid voor de fysieke leefomgeving voor de langere termijn staan verwoord. Daarbij focust de omgevingsvisie niet op één sector of één aspect, maar wordt gevormd door een integrale blik op alle onderdelen van het gebiedsgericht beleid.

Een ander instrument van de Omgevingswet betreft de omgevingswaarden, die deels centraal worden vastgelegd in het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) en waarbij op onderdelen bepaalde afwegings-/afwijkingsruimte voor het lokale bestuur mogelijk is. Dit zorgt ervoor dat een integrale afweging mogelijk blijft, maar dat er ook plaats is voor innovatie. De keuzes worden naast elkaar gelegd en afgewogen, waarna ze worden neergelegd in het burgers bindende omgevingsplan of een projectbesluit.

In het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) is meer concreet de nieuwe mogelijkheid opgenomen om in een omgevingsplan maatwerkregels op te nemen met betrekking tot energieprestatie en milieuprestatie bij nieuwbouw van gebouwen en daarbij strengere grenswaarden op te nemen dan de in het Bbl geformuleerde landelijke normen. Als een dergelijke maatwerkregel in een omgevingsplan is opgenomen, is voor iedereen vooraf kenbaar dan in het betreffende gebied een strengere duurzaamheidseis geldt.

Klimaatneutraal Bodegraven-Reeuwijk 2035

In de raadsvergadering op 6 juli 2017 heeft de raad van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk uitgesproken om een ambitie aan te houden van 25% boven de landelijke doelstelling. In navolging hierop zijn in april 2017 de “Routekaart Klimaatneutraal Bodegraven-Reeuwijk 2035” en het bijbehorende actieplan vastgesteld. Beide zijn een uitwerking van de motie “Klimaatneutrale gemeente” die in november 2014 werd aangenomen. Deze motie en de routekaart en het actieplan doorleven dat als we nu niet doen om klimaatverandering tegen te gaan, we de gevolgen op financieel en ecologisch vlak doorschuiven naar volgende generaties.

De ambitie van de Gemeente Bodegraven-Reeuwijk is om toe te werken naar klimaatneutraliteit in combinatie en samenhang met het behalen van doelstellingen op andere gebieden. Met de routekaart en het actieplan worden alle thema’s zichtbaar gemaakt waar de gemeente aan wil werken om klimaatneutraliteit te behalen en doelgerichte acties uit te voeren, afgestemd op locatie specifieke kenmerken. Dit zal gedaan worden door technologische en maatschappelijke ontwikkelingen te volgen en daarop te anticiperen. Gedurende de looptijd van het actieplan zal door middel van monitoring en evaluatie gekeken worden of en hoe op deze ontwikkelingen kan worden ingespeeld.

De gemeente zet in op de thema's energie, water, afval, transport, wonen, maatschappelijk vastgoed, economie, voedsel, leefbaarheid en recreatie. Het handelen van de mens heeft direct (CO2 uitstoot) en indirect (overige broeikasgassen) effect op de versterking van het broeikaseffect. Door te kiezen voor deze tien thema’s worden alle onderwerpen die bij zullen moeten dragen aan klimaatneutraliteit meegenomen en wordt de integraliteit in de aanpak naar klimaatneutraliteit geborgd.

3.2 Onderzoek en conclusie

Voorliggend bestemmingsplan 'Bodegraven Centrum 2020' is aangemeld als een 'bestemmingsplan met verbrede reikwijdte'. Het plan is daarmee een experimenteel plan zoals bedoeld in artikel 2.4 van de Crisis- en herstelwet (Chw). Hierdoor is het toegestaan om af te wijken van wetten en besluiten die zijn genoemd in artikel 7c van het Besluit uitvoering Chw. Het experiment heeft onder andere als doel om vooruitlopend op de komst van de Omgevingswet alvast gebruik te maken van enkele mogelijkheden die de wet gaat bieden.

De gemeente Bodegraven-Reeuwijk geeft duurzaamheidsambities een belangrijke plek in het voorliggende bestemmingsplan. Duurzaamheid is een diffuus en veelomvattend onderwerp. Een gezonde en prettige leefomgeving wordt door allerlei factoren beïnvloed. Voor ruimtelijke aspecten kan er gestuurd worden middels het bestemmingsplan. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden. In een bestemmingsplan kunnen in principe de volgende maatregelen worden opgenomen:

• Positief bestemmen en belonen:
  • 1. Belemmerende regels voor duurzame ontwikkelingen opheffen (zonder dat daarbij andere kwaliteiten onder druk komen te staan)
  • 2. Duurzame ontwikkelingen mogelijk maken door ze expliciet te bestemmen
  • 3. Initiatieven belonen door extra ruimte voor ontwikkelingen te geven
• Niet of minder duurzame activiteiten tegengaan door:
  • 1. Bepaalde activiteiten verbieden
  • 2. Het stellen van zwaardere eisen aan deze ontwikkelingen of compensatie te eisen.
• Het opnemen van voorwaardelijke verplichtingen.

De gemeente heeft ervoor gekozen een aantal maatregelen uit te werken en op te nemen in de regels van voorliggend bestemmingsplan. Het betreft concrete regels voor klimaatadaptatie (duurzame waterhuishouding en het tegengaan van hittestress) en het belonen van duurzame ruimtelijke ontwikkelingen.

Aanvullende duurzaamheidsontwikkelingen belonen via afwijkingsregels

Met algemene afwijkingsregels kunnen burgemeester en wethouders afwijken bij het verlenen van een omgevingsvergunning. De gemeente heeft algemene afwijkingsregels opgenomen om een initiatiefnemer aanvullende ruimte te kunnen geven ('belonen'). Als een gebouw een EPC=0 heeft, dus strenger dan in het huidige Bouwbesluit wordt geëist, mogen de bij recht gegeven maten, afmetingen en percentages met maximaal 10% afwijken, mits er geen onevenredige aantasting plaatsvindt van een samenhangend straat- en bebouwingsbeeld, een goede milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden van de aangrenzende gronden, de verkeersveiligheid en de sociale veiligheid. Omdat in 2020 vanzelf de BENG-regels in werking treden, geldt de bovenstaande beloningsconstructie alleen tot dat moment.

Het stedelijk gebied van Bodegraven heeft te maken met doorlopende ontwikkelingen en de transitie naar een klimaatneutrale gemeente. Door het opnemen van specifieke regels die een duurzame leefomgeving bevorderen en minder duurzame activiteiten tegengaan, kan de gemeente sturen op de beoogde duurzaamheidsdoelstellingen. Zo geeft de Routekaart Bodegraven-Reeuwijk 2035 concrete actiepunten voor het stimuleren van bestendigheid tegen hitte en neerslag en de verduurzaming van particuliere woningen, maatschappelijk vastgoed en bedrijven. Op het gebied van water heeft het stimuleren en faciliteren van het afkoppelen van hemelwater van de riolering prioriteit. Het bestemmingsplan draagt met bovengenoemde regelgeving bij aan een klimaatneutraal Bodegraven-Reeuwijk in 2035.

4.1 Rijksbeleid

Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte

De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) is op 13 maart 2012 in werking getreden. Deze structuurvisie vervangt de Nota Ruimte. De structuurvisie geeft een nieuw, integraal kader voor het ruimtelijk en mobiliteitsbeleid op Rijksniveau en is de 'kapstok' voor bestaand en nieuw Rijksbeleid met ruimtelijke consequenties. In de structuurvisie schetst het Rijk ambities tot 2040 en doelen, belangen en opgaven tot 2028.

Het Rijk streeft naar een concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig Nederland door een krachtige aanpak die ruimte geeft aan regionaal maatwerk, de gebruiker voorop zet, investeringen prioriteert en ruimtelijke ontwikkelingen en infrastructuur met elkaar verbindt. Om dit te bereiken, brengt het Rijk de ruimtelijke ordening zo dicht mogelijk bij diegene die het aangaat (burgers en bedrijven), laat het meer over aan gemeenten en provincies ('decentraal, tenzij…') en komt de gebruiker centraal te staan. Het Rijk kiest voor een selectievere inzet van rijksbeleid op slechts 13 nationale belangen. Voor die belangen is het Rijk verantwoordelijk en wil het resultaten boeken. De belangen zijn vertaald in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (BARRO). Het Rijk richt zich daarbij op het versterken van de internationale positie van Nederland en het behartigen van de belangen voor Nederland als geheel, zoals de hoofdnetwerken voor personen- en goederenvervoer (waaronder buisleidingen), energie en natuur, alsook ondergrond en ruimte voor militaire activiteiten. Ook waterveiligheid en milieukwaliteit (lucht, geluid, bodem, water en externe veiligheid) horen daarbij, evenals de bescherming van ons werelderfgoed (zoals de Waddenzee en de Nieuwe Hollandse Waterlinie). Het Barro bevat geen specifieke uitspraken met betrekking tot het voorliggende plangebied.

Buiten de nationale belangen hebben decentrale overheden beleidsvrijheid. Het Rijk gaat zo min mogelijk op de stoel van provincies en gemeenten zitten en laat verstedelijkings- en landschapsbeleid over aan de provincies en gemeenten. De gemeente is in dat opzicht de overheid die het dichtst bij de burger staat en zorg draagt voor een veilige en leefbare woon- en werkomgeving. In het ruimtelijk domein gaat het om de ruimtelijke ontwikkeling van stad en platteland in brede zin, waarbij onder meer belangen ten aanzien van mobiliteit, milieu, natuur, water, economie en wonen worden afgewogen. Gemeenten krijgen ruimte voor kleinschalige natuurlijke groei geënt op het bouwen van huizen die aansluiten bij de woonwensen van mensen. Bij het beheren en ontwikkelen van natuur krijgen boeren en particulieren in het landelijk gebied een grotere rol.

Ladder voor duurzame verstedelijking 

Op 1 juli 2017 is de Nieuwe Ladder voor Duurzame Verstedelijking in werking getreden (artikel 3.1.6 lid twee en drie Bro). De nieuwe Ladder is ten opzichte van de voorgaande Ladder vereenvoudigd. De drie treden zijn komen te vervallen en er is een nieuwe bepaling toegevoegd. De Laddertoets geldt alleen voor plannen die een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maken. Onder een nieuwe stedelijke ontwikkeling wordt verstaan: 'ruimtelijke ontwikkeling van een bedrijventerrein of zeehaventerrein, of van kantoren, detailhandel, woningbouwlocaties of andere stedelijke voorzieningen'.

Toetsing aan de nieuwe Ladder houdt in dat een bestemmingsplan dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt een beschrijving bevat van de behoefte aan die ontwikkeling, en, indien het bestemmingsplan die ontwikkeling mogelijk maakt buiten het bestaand stedelijk gebied, een motivering waarom niet binnen het bestaand stedelijk gebied in die behoefte kan worden voorzien.

Indien een bestemmingsplan wijzigingsbevoegdheden of uitwerkingsplichten bevat, kan bij het moederplan worden bepaald dat de Laddertoets zich niet richt op de toelichting bij het moederplan, maar op de toelichting bij het wijzigings- of uitwerkingsplan.

Voorliggend bestemmingsplan voorziet grotendeels in een actualiserend juridisch-planologisch kader conform de feitelijke situatie. Voor deze wijzigingen is toetsing aan milieukundige aspecten niet benodigd.

In het bestemmingsplan wordt vooralsnog geen rekening gehouden met mogelijke herontwikkelingslocaties, zoals de voormalige Welkooplocatie en de panden aan de Van Tolstraat 25-29 Plannen voor herontwikkeling en sloop-nieuwbouw projecten zijn in overleg met de gemeente mogelijk. Zoals toegelicht in paragraaf 2.3 worden nieuwe initiatieven in de eerste plaats getoetst aan de kaders die de gemeente heeft opgesteld in de 'Visie op het winkelgebied' (bijlage 1). De wettelijke onderzoeksverplichtingen voor deze ontwikkelingen zijn, anticiperend op de Omgevingswet, doorgeschoven naar de vergunningfase. Voor mogelijke ontwikkelingen is in de regels behorend bij det bestemmingsplan een voorwaardelijke verplichting opgenomen, die de laddertoets verplicht stelt bij de vergunningfase.

Afhankelijk van de zekerheid die er komt over de uitvoerbaarheid van de plannen worden de ontwikkelingen gedurende de looptijd van voorliggend plan gefaciliteerd. In dat geval zal ook de voorliggende paragraaf worden aangevuld met een laddertoets voor het beoogde programma.

4.2 Provinciaal beleid

Omgevingsbeleid Zuid-Holland

Op 20 februari 2019 heeft de provincie Zuid-Holland het nieuwe Omgevingsbeleid vastgesteld. Het Omgevingsbeleid van Zuid-Holland omvat al het provinciale beleid voor de fysieke leefomgeving. Het bestaat uit twee kaderstellende instrumenten: de Omgevingsvisie en de Omgevingsverordening. Daarnaast zijn in het Omgevingsbeleid operationele doelstellingen opgenomen, die deel uit maken van verschillende uitvoeringsprogramma's en -plannen, zoals het programma Ruimte en het programma Mobiliteit. De ruimtelijke hoofdstructuur maakt met een integraal kaartbeeld inzichtelijk hoe de strategische beleidskeuzes uit de Omgevingsvisie ruimtelijk samenkomen.

Met het Omgevingsbeleid van Zuid-Holland streeft de provincie naar een optimale wisselwerking tussen gewenste ruimtelijke ontwikkelingen en een goede leefomgevingskwaliteit. Uit de provinciale opgaven worden samenhangende beleidskeuzes gemaakt, die doorwerken naar uitvoeringsprogramma's en naar regels in de verordening. De ruimtelijke hoofdstructuur maakt met een integraal kaartbeeld inzichtelijk hoe de strategische beleidskeuzes uit de Omgevingsvisie ruimtelijk samenkomen.

Omgevingsvisie Zuid-Holland

Door het samenvoegen van verschillende beleidsplannen voor de fysieke leefomgeving sorteert de provincie voor op de Omgevingswet. De Omgevingswet verplicht het Rijk, de provincies en gemeenten een omgevingsvisie te maken. De provinciale Omgevingsvisie bestaat uit de volgende onderdelen:

• 1. Een beschrijving en kaartbeelden van de ruimtelijke hoofdstructuur;
• 2. De ontwikkelrichting van het omgevingsbeleid: ambities en sturing;
• 3. Een beschrijving van de omgevingskwaliteit van Zuid-Holland, waaronder de provinciale inzet voor het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit;
• 4. De samenhangende beleidskeuzes voor de fysieke leefomgeving.

Ad. 1 Ruimtelijke hoofdstructuur

Ad. 2 Omgevingsbeleid: ambities en sturing

De ambitie van de provincie is een slim, schoon en sterk Zuid-Holland. De Provincie gaat uit van zes richtinggevende ambities, waarbinnen een aantal opgaven zijn geformuleerd:

• Naar een klimaatbestendige delta;
• Naar een nieuwe economie: the next level;
• Naar een levendige meerkernige metropool;
• Energievernieuwing;
• Best bereikbare provincie;
• Gezonde en aantrekkelijke leefomgeving.

Ad. 3 Omgevingskwaliteit

Centraal doel van het integrale omgevingsbeleid is het verbeteren van de omgevingskwaliteit. Onder 'omgevingskwaliteit' wordt verstaan: het geheel aan kwaliteiten die de waarde van de fysieke leefomgeving bepalen. Ofwel een samenvoeging van ruimtelijke kwaliteit (belevingswaarde, gebruikswaarde en toekomstwaarde) en milieukwaliteit (gezondheid en veiligheid).

De Omgevingskwaliteit bestaat uit de unieke kwaliteiten van Zuid-Holland, het toepassen van de leefomgevingstoets (beleidscyclus en monitoring) en een nadere uitwerking van het provinciale beleid. Dit laatste gebeurt door middel van een 'kwaliteitskaart' en bijbehorende 'richtpunten ruimtelijke kwaliteit'.

Kwaliteitskaart, richtpunten en gebiedsprofielen 

De provincie geeft richting en ruimte aan een optimale wisselwerking tussen ruimtelijke ontwikkelingen en omgevingskwaliteit. In de gehele provincie, zowel in het stedelijk gebied als in het landelijk gebied, beoogt het kwaliteitsbeleid een 'ja, mits-beleid'; ruimtelijke ontwikkelingen zijn mogelijk, met behoud of versterking van de ruimtelijke kwaliteit.

Het ruimtelijk kwaliteitsbeleid bestaat uit een viertal kwaliteitskaarten (de laag van de ondergrond, de laag van de cultuur- en natuurlandschappen, de laag van de stedelijke occupatie en de laag van de beleving), samengevat in één integrale kwaliteitskaart, bijbehorende richtpunten en een aantal bepalingen in de verordening. Ontwikkelingen moeten rekening houden met deze richtpunten. De kwaliteiten zijn uitgewerkt in de gebiedsprofielen.

Gebiedsprofiel 'Gouwe Wiericke''

De gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit vormen een uitwerking van de kwaliteitskaart en de richtpunten op gebiedsniveau. Zij zijn opgesteld in samenwerking met regionale partijen en bieden een gebiedsspecifieke handreiking voor het omgaan met ruimtelijke kwaliteit bij ruimtelijke ontwikkelingen.

De provincie Zuid-Holland heeft op 16 december 2014 het gebiedsprofiel 'Hollandse Plassen' opgesteld. In overleg met de regio en de gemeenten zijn de kernkwaliteiten uit de kwaliteitskaart uitgewerkt in het gebiedsprofiel. Het profiel is een gezamenlijk vertrekpunt ten aanzien van de karakteristiek, de ruimtelijke kwaliteit en de ambitie voor dit specifieke gebied. Het profiel verbeeldt en beschrijft wat wordt verstaan onder 'ruimtelijke kwaliteit', welke elementen aan die kwaliteit ten grondslag liggen in relatie tot de kwaliteitskaart en hoe sturing gegeven kan worden aan behoud en ontwikkeling van ruimtelijke kwaliteit.

Gouwe Wiericke heeft een rijk palet aan polders met ieder zijn eigen karakteristieke verkavelingspatroon. Kenmerkend voor Gouwe Wiericke is het samenspel tussen het oorspronkelijke ontginningspatroon en de vervening die onder andere tot het ontstaan van de Reeuwijkse Plassen hebben geleid. De eerste ruimtelijke ambitie voor het palet van polders is behoud van de grote maat. Gouwe Wiericke heeft een open landschap dat op zijn beurt weer deel uitmaakt van het veel grotere geheel van het Groene Hart. Juist de kwaliteit van een uitgestrekt polderlandschap ‘dat eindeloos doorgaat’ moet overeind blijven. Een tweede ruimtelijke ambitie is dat de polders de basis zijn voor nieuwe ontwikkelingen. De karakteristieke poldereenheden met hun verkavelingspatronen en de dijken als heldere randen, moeten behouden worden. Tot slot gaat het om het herkenbaar houden van de vele nuances in het polderpalet: van de waaiervormige verkavelingen tot de rationele droogmakerijen en van veenweides tot veenplassen.

De linten, waaraan de verschillende polders binnen de Gouwe Wiericke ‘hangen’, zijn de structuurdragers van het gebied. Gouwe Wiericke wordt dooraderd door boezemwater en de waterpatronen van de polders met daartussen de opstrekkende verkaveling. De planlocatie ligt in de Noordzijderpolder en de Zuidzijderpolder, van elkaar gescheiden door de Oude Rijn.

Een samenhangende visie op de droogmakerij als geheel in relatie met zijn omgeving is nodig als basis voor de opgaven die spelen. De ambities van het gebiedsprofiel richten zich onder andere op:

• Koesteren van de heldere begrenzing van de droogmakerijen.
• Zichtbaar houden van het hoogteverschil met omliggende veenweidegebied en het boomkwekerijgebied bij Boskoop.
• Zo veel mogelijk concentreren van eventueel nieuwe bebouwing aan de Middelburgseweg en de Zijdeweg zodat het middengebied open blijft.
• Toekomstige ontwikkelingen leveren een bijdrage aan een duurzame waterhuishouding.
• Toekomstige ontwikkelingen houden rekening met de openheid en de typerende opbouw van het gebied.

Het gebiedsprofiel 'Gouw Wiericke' is voornamelijk opgesteld om bij ontwikkelingen sturing te geven op kwaliteit. Het voorliggende bestemmingsplan neemt uitsluitend de bestaande rechten over. Uitgangspunt van dit bestemmingsplan is dan ook het vastleggen van de aanwezige kwaliteiten van het gebied, hetgeen bijdraagt aan de ambitie van het gebiedsprofiel om de bestaande kwaliteiten te behouden. Het voorliggende bestemmingsplan is daarmee in lijn met het gebiedsprofiel.

Ad. 4 Beleidskeuzes

De provincie heeft 12 provinciale opgaven gedefinieerd, die elk bestaan uit samenhangende beleidskeuzes. Deze beleidskeuzes werken door naar uitvoeringsprogramma's en regels in de verordening.

Een belangrijke opgave in het kader van ruimte en verstedelijking is het zorgen voor een zorgvuldig ruimtegebruik en een compact, samenhangend en kwalitatief hoogwaardig bebouwd gebied. In lijn met de maatschappelijke behoefte zet de provincie in op het beter benutten van het bestaand stads- en dorpsgebied. Indien een gemeente een ruimtelijke ontwikkeling wil realiseren, wordt de Ladder voor duurzame verstedelijking doorlopen.

Uitgangspunt van de Ladder is dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling voorziet in een behoefte en in beginsel in bestaand stedelijk gebied wordt gerealiseerd. Nieuwe verstedelijking moet daarom passen in regionale visies, de kwaliteitskaart van de Visie ruimte en mobiliteit en andere in de visie en verordening aangegeven ruimtelijke kaders. De Ladder voor duurzame verstedelijking is opgenomen in nationale wet- en regelgeving, zoals beschreven en getoetst in paragraaf 4.1. Toepassing is van provinciaal belang, daarom is in de verordening een verwijzing opgenomen naar de Rijksladder.

Omgevingsverordening Zuid-Holland

De Omgevingsverordening is vastgesteld in samenhang met de Omgevingsvisie en onderliggende programma's. verordening is vastgesteld met het oogmerk van juridische doorwerking van een deel van het ruimtelijk beleid en bevat daarom regels voor bestemmingsplannen en daarmee gelijkgestelde ruimtelijke plannen. Het document omvat regels over de fysieke leefomgeving op provinciaal niveau, die voorheen waren opgenomen in onder andere de milieuverordening, planologische verordening en ontgrondingenverordening. De verordening gaat gepaard met een 17 kaartbeelden. De relevante kaartbeelden zijn hieronder toegelicht.

Afbeelding 4.1 uitsnede Kaart 15 'Cultureel erfgoed', Omgevingsverordening Zuid-Holland'

Molenbiotoop

Uit de Omgevingsverordening blijkt dat molen 'De Arkduif' is aangemerkt als cultureel erfgoed (kaart 15). De molenbiotoop van deze molen, gelegen aan de Overtocht 45, overlapt een deel van het voorliggende plangebied. Om de windvang van de molen te beschermen is in dit bestemmingsplan de gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone – molenbiotoop 400 m' opgenomen. De regeling die hieraan gekoppeld is voorkomt dat binnen een afstand van 400 meter tot het middelpunt van de molen nieuwe bebouwing wordt opgericht met een hoogte die meer bedraagt dan 1/100 van de afstand van het bouwwerk tot het middelpunt van de molen, gerekend vanaf de onderste punt van de verticaal staande wiek. Daarmee is de windvang van de molen in voldoende mate gewaarborgd.

Afbeelding 4.2 uitsnede Kaart 3 'Regionale Waterkeringen', Omgevingsverordening Zuid-Holland'

Regionale waterkeringen

Tot slot zijn in de Omgevingsverordening diverse regionale waterkeringen aangeduid (zie afbeelding 4.2), waaronder de Overtocht, Van Tolstraat, Noordstraat en de Vlietkade. Deze waterkeringen zijn in dit bestemmingsplan voorzien van een dubbelbestemming 'Waterstaat – Waterkering', waarmee de waterkerende functie primair is gesteld ten opzichte van de andere aangegeven bestemmingen.

4.3 Gemeentelijk beleid

Structuurvisie Bodegraven 2010-2020

De structuurvisie Bodegraven 2010-2020 met als titel 'Vitaliteit op een knooppunt' is op 15 juni 2011 door de gemeenteraad van Bodegraven-Reeuwijk vastgesteld. De structuurvisie vormt een integrale visie op de identiteit van de huidige gemeente Bodegraven en de ruimtelijke ontwikkelingen die in de planperiode met een doorkijk naar 2030 plaats gaan vinden. De structuurvisie geeft richting aan het gesprek met andere overheden, marktpartijen en maatschappelijke organisaties en de inwoners van Bodegraven. In de toekomst zullen op basis van de structuurvisie keuzes worden gemaakt die doorwerken naar andere beleidsvelden en in bestemmingsplannen. De ruimtelijke ontwikkelingen die in de structuurvisie zijn opgenomen, zijn regionaal afgestemd.

Op basis van een analyse van de ruimtelijke kwaliteiten van Bodegraven en de te verwachten ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen zijn zeven kernambities geformuleerd, waarvan punt 2, 3, 4 en 7 van toepassing zijn voor voorliggend plan:

• 1. Vitaal en beleefbaar platteland
• 2. Vitale woonkernen en woonwijken met voor elk wat wils
• 3. Vitaliteit door een goed voorzieningenaanbod
• 4. Vitaliteit door ruimtelijke kwaliteit
• 5. Vitaliteit door een goede bereikbaarheid
• 6. Vitale economie
• 7. Vitaliteit door een duurzame ontwikkeling

Voor een goed functioneren van de Bodegraafse woningmarkt is van belang dat de woningbouwplannen goed aansluiten op de behoefte van de Bodegraafse huishoudens, in omvang en kwaliteit en dat daarmee de doorstroming op de woningmarkt wordt bevorderd. Het gaat daarom de komende jaren om het toevoegen van kwaliteit: 'de juiste woning, op de juiste plek', maar ook 'in het juiste tempo en de juiste aantallen'. Voorliggend plan houdt rekening met een aantal herontwikkelingslocaties, die in de toekomst kunnen bijdragen aan de actuele behoefte op de woningmarkt. Daarnaast heeft de centrumvisie een duidelijke doorwerking in het plan. Middels passende regelgeving wordt sturing gegeven aan de gewenste voorzieningenstructuur binnen het kernwinkelgebied. Hierdoor wordt het voorzieningenaanbod ruimtelijk en programmatisch gereguleerd, wat de vitaliteit bevordert en het centrum van Bodegraven toekomstbestendig maakt.

Afbeelding 4.3 Uitsnede deelambitie Vitale kernen en woonwijken, Ruimteijke structuurvisiekaart Bodegraven

Op de deelambitiekaart 'Vitale kernen en woonwijken' is het plangebied aangeduid als 'oude dorpskern e.o.' met de aanduiding 'revitalisering'. De herstructureringsprojecten aan de Doortocht, de voormalige Welkooplocatie en het Versluys-terrein, zijn opgenomen in de projectenlijst. De planontwikkeling die in dit bestemmingsplan mogelijk wordt gemaakt, past binnen de uitgangspunten zoals die in de Structuurvisie zijn geformuleerd.

Visie Bodegraven Centrum

In op 23 november 2016 is de visie voor het centrum van Bodegraven vastgesteld. De uitwerking hiervan in het bestemmingsplan is toegelicht in bijlage 1. Het centrum van Bodegraven heeft een belangrijke economische en maatschappelijke functie. Door de economische crisis moesten de afgelopen jaren diverse winkels de deuren sluiten en zijn woningbouwprojecten niet tot uitvoering gekomen. De grote mate aan leefstand in het centrum zorgt ervoor de de aantrekkelijkheid van het centrum is afgenomen.

Met het aantrekken van de economie ontstaan nieuwe kansen het centrum weer tot bloei te laten komen. De unieke historische bebouwing, de ligging aan de Oude Rijn en het brede aanbod aan voorzieningen maken dat het centrum van Bodegraven veel potentie heeft. De visie heeft als doelstelling om te komen tot een aantrekkelijk en toekomstbestendig centrum. De visie gaat gepaard met een dynamische uitvoeringsagenda met acties op zowel korte als middellange termijn.

De visie is opgebouwd aan de hand van drie overkoepelende thema's, die beknopt worden toegelicht:

• 1. Winkelgebied
• 2. Verblijfskwaliteit
• 3. Organisatiestructuur

Winkelgebied

De gemeente heeft ervoor gekozen om te sturen op een compacter winkelgebied, zodat een aantrekkelijker en toekomstbestendig centrum kan worden gerealiseerd. Dit betekent winkels zoveel mogelijk concentreren in het winkelgebied en daarnaast het omzetten van (voormalige) winkelpanden naar woningen of andere binnen het gebied passende functies. De rol van de gemeente is het bieden van duidelijke kaders zodat ondernemers en pandeigenaren gericht tot plannen kunnen komen die bijdragen aan een aantrekkelijk en economisch vitaal centrum. Hiermee moet leegstand en verpaupering worden bestreden en in de toekomst worden voorkomen.

Om resultaat te bereiken zal de gemeente toekomstige leegstaande panden buiten het winkelgebied met een detailhandelsbestemming herbestemmen naar een andere passende functie. Zo wordt voorkomen dat nieuwe detailhandel zich buiten het winkelgebied vestigt. Per casus worden de mogelijkheden in kaart gebracht voor nieuwe functies of ontwikkelingen. Dit is maatwerk en telkens moet worden onderzocht op welke wijze de eigenaar gefaciliteerd kan worden. Belangrijk hierin is een flexibele opstelling en het bieden van reëel perspectief voor een pandeigenaar. Het gesprek aangaan met een pandeigenaar vormt hierbij de basis.

De start van een Dorps Ontwikkel Maatschappij (DOM) kan een belangrijke rol spelen bij langdurige situaties waarin geen vooruitgang wordt geboekt. Ook instrumenten als stedelijke herverkaveling kunnen mogelijk worden ingezet om het gewenste resultaat te bereiken.

Voorliggend bestemmingsplan is één van de juridische instrumenten om te sturen op de gewenste functies in het centrum. Daarnaast hout het plan rekening met mogelijkheden tot herontwikkeling.

Verblijfskwaliteit

Vanuit het rapport van De Nieuwe Winkelstraat (DNWS) is voor Bodegraven aanbevolen om het concept van Service & Shop verder gestalte te geven. Een gemakscentrum met karakter, een plek om wat langer naar toe te gaan. Het centrum dient een huiskamergevoel uit te stralen voor de eigen inwoners: veel gemak, goede bereikbaarheid, comfort (bankjes, kindvriendelijk etc.) en allerlei diensten om het verblijf zo vertrouwd, comfortabel en gemakkelijk mogelijk te maken.

Daarnaast kenmerkt het centrum zich door een aantal unieke elementen, zoals de Oude Rijn, de Rijnkadehaven, het Raadhuisplein en de Oude Markt. Deze bieden kansen en kunnen beter benut worden. Ook wat betreft parkeren en verkeer kunnen verbeteringen worden doorgevoerd.

Organisatiestructuur

Een goede samenwerking tussen gemeente, ondernemers en vastgoedeigenaren is een randvoorwaarde om gestelde doelen te verwezenlijken. Door een goede organisatiestructuur neer te zetten kunnen belangen een plek krijgen en kunnen gezamelijk acties worden uitgevoerd en continuïteit gewaarborgd.

Welstandsbeleid 

In de door de gemeenteraad op 27 september 2007 vastgestelde Welstandsnota zijn criteria vastgelegd voor gebiedsindeling, gebaseerd op de ruimtelijke kwaliteiten van Bodegraven. Het gaat hier om de volgende gebieden:

• 1. de kernen;
• 2. landelijk gebied;
• 3. lintbebouwing bijzondere waarden.

Onder 'de kernen' worden de dorpskernen Bodegraven en Nieuwerbrug verstaan. In de kern Bodegraven komen verschillende functies bijeen. Uitgangspunt is het behouden van de samenhang en eenheid binnen een bouwblok, straat of wijk. Aan de in de Welstandsnota opgenomen criteria betreffende ligging in de omgeving, massa en detaillering zal worden voldaan. Bouwplannen zullen om advies worden voorgelegd aan de welstandscommissie.

Evenementenbeleid

Het evenementenbeleid voorziet in randvoorwaarden voor het organiseren van evenementen en recreatieve activiteiten. Daarnaast dient het kaders te creëren die voor organisatoren helder maken welke mogelijkheden er zijn binnen de gemeente. De doorwerking van het evenementenbeleid in voorliggend plan is nader toegelicht onder hoofdstuk 8.3.

5.1 Inleiding

Dit bestemmingsplan is een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte. Hierbij wordt waar mogelijk geanticipeerd op de principes van de Omgevingswet (OW): minder toetsen aan landelijke sectorale regelgeving, meer afwegen van verschillende belangen in de leefomgeving, met het oog op de maatschappelijke doelen van de wet:

"Deze wet is, met het oog op duurzame ontwikkeling, de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu gericht op het in onderlinge samenhang:

• a. bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit, ook vanwege de intrinsieke waarde van de natuur, en
• b. doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter vervulling van

maatschappelijke behoeften." (Omgevingswet, Art. 1.3)

Daarom kent dit hoofdstuk van de toelichting een andere indeling dan bij een traditioneel bestemmingsplan. Er is nog steeds een paragraaf per aspect (geluid, bodem, enz.), maar deze paragrafen vallen nu onder thema's die overeenkomen met één van de hierboven genoemde maatschappelijke doelen:

• Thema Omgevingskwaliteit – gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit
• Thema Veiligheid - Waarborgen van de veiligheid
• Thema Erfgoed – Beschermen en beheren van ons materieel erfgoed
• Thema Natuur – Beschermen van de intrinsieke waarde van de natuur
• Thema Klimaatadaptatie - met een veranderend klimaat wordt het een uitdaging om het land ook op termijn bewoonbaar te houden
• Thema Energietransitie – een belangrijke voorwaarde voor duurzame ontwikkeling

Tenslotte is er een bespreking van procedurele aspecten van een bestemmingsplan, zoals milieueffectrapportage.

Per thema kent het hoofdstuk de volgende opbouw:

• 1. Beschrijving huidige situatie plangebied
• 2. Kaders en beleidsdoelen (zowel voor dit gebied als algemeen)
• 3. Beschrijving gewenste situatie plangebied
• 4. Verwerking in het bestemmingsplan

Deze opbouw is deels gebaseerd op het stappenplan dat ten grondslag ligt aan de staalkaarten omgevingsplan van de VNG. Deze staalkaarten zijn een handreiking hoe een omgevingsplan kan worden opgesteld. Tenslotte volgt een hoofdstuk waarin toelichting staat op de procedurele aspecten, zoals de vraag of een milieueffectrapport nodig is.

Afbeelding 5.1: Stappenplan

Omdat de OW nog niet in werking is bij de vaststelling van dit bestemmingsplan, geldt de wetgeving van vóór de OW als juridisch kader. Bij inwerkingtreding van de OW, gaat dit bestemmingsplan van rechtswege op in het omgevingsplan. Het omgevingsplan moet uiterlijk 2030 geheel voldoen aan het juridisch kader van de OW. Dit betekent dat het omgevingsplan, dus ook de regeling voor het centrum van Bodegraven, op onderdelen moet worden herzien om aan de OW te voldoen.

5.2 Gezondheid en omgevingskwaliteit

Doelen van de OW zijn een gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit. Hieronder vallen aspecten als geluidhinder, luchtverontreiniging, geurhinder, trillingen en bodemverontreiniging. Deze aspecten hebben ook gevolgen voor een doelmatig beheer en gebruik van de leefomgeving, een ander doel van de OW.

5.3 Omgevingsveiligheid

Bij omgevingsveiligheid gaat het om de risico's van het gebruik en transport van gevaarlijke stoffen, de veiligheid van inrichtingen en de veiligheid van nieuwe, zich snel ontwikkelende technologieën. Hierbij moet een evenwicht worden gevonden tussen gezond en veilig leven, en ruimte voor economische groei behouden. Deze blijvende zoektocht naar een optimaal gebruik van de beperkte ruimte is het onderwerp van omgevingsveiligheid.

De regelgeving over omgevingsveiligheid verandert met de Omgevingswet. Waar relevant wordt hier alvast rekening mee gehouden.

Een uitgebreide beschrijving van de situatie in het plangebied en het wettelijke kader wordt toegevoegd als bijlage, welke bij de ontwerpfase zal worden toegevoegd aan dit bestemmingsplan. Hieronder staat dit kort weergegeven met de conclusies voor het plangebied.

5.4 Erfgoed

Beschermen en benutten van ons materieel erfgoed wordt ook genoemd in de Omgevingswet en in de huidige Erfgoedwet. Het gaat hier om ondergronds erfgoed (archeologie) en cultuurhistorisch waardevolle gebouwen en structuren boven de grond

5.5 Klimaatadaptatie

De gemeente Bodegraven-Reeuwijk geeft duurzaamheidsambities een plek in het voorliggende bestemmingsplan. Duurzaamheid is een diffuus en veelomvattend onderwerp. Een van de onderwerpen hiervan is klimaatadaptatie. Een van de doelen van de OW de bewoonbaarheid van het land. Met een veranderend klimaat wordt het een uitdaging om het land ook op termijn bewoonbaar te houden. Maatregelen op het gebied van klimaatadaptatie zijn geschikt om te verwerken in een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte omdat ze vaak locatie gebonden zijn (b.v. verbod op afkoppeling hemelwater op het riool, de verplichting van een overstekende dakrand in verband met voorkomen hitte-stress).

5.6 Energietransitie

De transitie naar een duurzame (niet-fossiele) energievoorziening is een belangrijke voorwaarde voor duurzame ontwikkeling.

5.7 Procedurele aspecten

7.1 Inspraak en vooroverleg

Het voorontwerpbestemmingsplan wordt voor inspraak ter inzage gelegd, en tegelijkertijd wordt het wettelijk vooroverleg gevoerd. Van de eventueel te ontvangen inspraak- en vooroverlegreacties wordt te zijner tijd in deze paragraaf verslag gedaan.

7.2 Zienswijzen

Na het verwerken van de inspraak- en vooroverlegreacties wordt het ontwerpbestemmingsplan opgesteld. Het ontwerpbestemmingsplan wordt gedurende 6 weken ter visie gelegd. Van de eventueel te ontvangen zienswijzen wordt te zijner tijd in deze paragraaf verslag gedaan.

8.1 Inleiding

Voorliggend bestemmingsplan is opgesteld conform de gemeentelijke standaard met inachtneming van de bestaande rechten uit het voorgaande plan. Daarnaast wordt voldaan aan de bepalingen die zijn opgenomen in de Regeling standaarden ruimtelijke ordening (Rsro), zoals de Standaard Vergelijkbare Bestemmingsplannen (SVBP) en het coderingssysteem Informatiemodel Ruimtelijke Ordening (IMRO). In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de wijze waarop de regels en verbeelding van voorliggend plan zijn opgebouwd.

8.2 Planmethodiek

Het op te stellen bestemmingsplan omvat een reeds ontwikkeld centrumgebied, met twee deels te herontwikkelen locaties. De voorgaande regeling is zoveel mogelijk vereenvoudigd, en, waar nodig, afgestemd op de nieuwe beleidsdocumenten van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk.

8.3 Regels

De regels bestaan uit vier hoofdstukken:

• Inleidende regels (hoofdstuk 1);
• Bestemmingsregels (hoofdstuk 2);
• Algemene regels (hoofdstuk 3);
• Overgangs- en slotregels (hoofdstuk 4).

Hierna wordt een korte toelichting gegeven op de in het plan voorkomende hoofdstukken.

Hoofdstuk 1 Inleidende regels

In dit hoofdstuk is een aantal begrippen verklaard dat wordt gebruikt in de regels. Dit voorkomt dat er bij de uitvoering van het plan onduidelijkheden ontstaan over de uitleg van bepaalde regelingen. Daarnaast is het artikel "Wijze van meten” opgenomen waarin bepaald is hoe de voorgeschreven maatvoering in het plan gemeten moet worden.

Hoofdstuk 2 Bestemmingsregels

In dit hoofdstuk zijn de in het plan voorkomende bestemmingen geregeld. In ieder artikel is per bestemming bepaald welk gebruik van de gronden is toegestaan en welke bouwregels er gelden. Tevens zijn, waar mogelijk, flexibiliteitsbepalingen opgenomen.

Hieronder wordt kort ingegaan op de verschillende bestemmingen. De meeste bestemmingen zijn volgens de voorgaande regeling opgenomen.

Bedrijf

De bestemming 'Bedrijf' is opgenomen voor de verspreid binnen het plangebied aanwezige bedrijven. De bestemming richt zich op bedrijven die behoren tot de categorieën 1 en 2 zoals opgenomen in de Staat van Bedrijfsactiviteiten, met een lage verkeersaantrekkende werking. Aanvullend hierop zijn middels functieaanduidingen specifieke bedrijfsvormen en buitenopslag mogelijk gemaakt. Ook de aanwezige cultuurhistorische waarden zijn beschermd door middel van een functieaanduiding. Tot slot is een bouwaanduiding opgenomen voor bijgebouwen.
Bedrijf - nutsvoorziening

Deze bestemming is opgenomen ten behoeve van de openbare nutsvoorzieningen binnen het plangebied.

Centrum

De centrumbestemming is opgenomen voor het grootste deel van de panden binnen het kernwinkelgebied. Hier is detailhandel (en publieksgerichte dienstverlening) uiteraard bij recht toegestaan. Diverse andere functies zijn met een aanduiding aangegeven. Ook zijn diverse bouwaanduidingen opgenomen voor bijvoorbeeld bijgebouwen en een onderdoorgang.

Detailhandel

De gronden met de bestemming 'Detailhandel' zijn opgenomen voor enkele individuele detailhandelsvestigingen buiten het centrum. Voor grootschalige supermarkten is een aanduiding opgenomen. Binnen de bestemming is uitsluitend op de begane grond detailhandel en ondersteunende horeca mogelijk. Wonen mag enkel op de bovenste verdiepingen.

Gemengd 1, 2, 3 en 4

De gemengde bestemmingen zijn verspreid door het gebied opgenomen en zijn primair bedoeld voor gemengde doeleinden, zoals wonen, dienstverlening, (ondersteunende) horeca en detailhandel. Ook zijn ondergrondse ondersteunende functies zijn mogelijk, zoals opslag, toilet en garderobe.

De bestemmingen zijn aangepast ten opzichte van de voorgaande regeling uit het bestemmingsplan 'Kern Bodegraven'. De regelingen zijn aangepast op de uitgangspunten die volgen uit de Visie op het winkelgebied van Bodegraven. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen het kernwinkelgebied (centrum), de aan- en uitloopstraten van het centrum, de overige gemengde bestemmingen en de panden rond het stationsplein. Er zijn diverse functieaanduidingen opgenomen die ervoor zorgen dat het voorgaande planologisch gebruik ook onder de nieuwe regeling blijft toegestaan. De nieuwe gemengde bestemmingen zijn hieronder nader toegelicht.

Gemengd 1 - Het kernwinkelgebied

De bestemming 'Gemengd - 1' is opgenomen voor panden die zijn gelegen in de aanloopstraten van het centrum. In tegenstelling tot de centrumbestemming is binnen de bestemming Gemengd - 1 detailhandel niet langer bij recht mogelijk. Panden waar nu detailhandel is gevestigd, behouden middels een aanduiding hun detailhandelsfunctie (huidige vestigingen blijven mogelijk onder het overgangsrecht). Uitsluitend zakelijke of publieksgerichte dienstverlening en horeca van categorie 1 zijn bij recht mogelijk. Overige en aanvullende functies (al dan niet uitsluitend op de verdieping) zoals detailhandel, maatschappelijke voorzieningen, ateliers, bioscopen, dansscholen, woningen en hogere horecacategorieën zijn uitsluitend mogelijk ter plaatse van gelijknamige aanduidingen.

Gemengd 2 - Panden aan de Doortocht

Deze gemengde bestemming is primair opgenomen voor de panden aan de Doortocht. Hier zijn grootschalige detailhandel, detailhandel in volumineuze goederen en bedrijfsmatige activiteiten die vallen onder de categorieën 1 en 2 van de staat van bedrijfsactiviteiten mogelijk. Kantoren zijn uitsluitend op de verdieping toegestaan. Voor de viswinkel en andere dienstverlenende bedrijven zijn aanduidingen opgenomen.

Gemengd 3 - Verzamelbestemming

Gemengd-3 is een verzamelbestemming voor percelen waar meerderdere functies mogelijk zijn en waarbij minder samenhang is dan bij de gemengde bestemmingen 1, 2 en 4. Dit komt voort uit de wens van de gemeente om het aantal bestemmingen te verminderen. De percelen waren in het voorgaande bestemmingsplan bestemd voor onder meer cultuur en ontspanning, sport, maatschappelijke voorzieningen en dienstverlening. De voorgaande rechten zijn met aanduidingen overgenomen in dit plan. Bij recht zijn dienstverlening en wonen op de begane grond mogelijk mogelijk gemaakt.

Gemengd 4 - Stationslocaties

De bestemming 'Gemengd - 4' is opgenomen voor de panden rondom het stationsplein. Binnen deze bestemming zijn functies mogelijk gemaakt die passend zijn bij het station, zoals daghoreca, kantoren en maatschappelijke functies. De wens is om deze functies niet te laten concurreren met detailhandel in het centrum. Daarom is detailhandel uitsluitend mogelijk ter plaatse van reeds bestaande datailhandelsvestigingen. Deze locaties zijn voorzien van de aanduiding 'detailhandel'.

Groen

De bestemming is opgenomen voor de (openbare) groenvoorzieningen in het plangebied. De gronden zijn bestemd voor groenvoorzieningen, alsmede de daarbij behorende dan wel ondergeschikte voorzieningen. Binnen de bestemming mogen in principe uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde, ten dienste van deze bestemming en gebouwen ten behoeve van nutsvoorzieningen worden gebouwd. Het bevoegd gezag kan met een omgevingsvergunning parkeervoorzieningen realiseren binnen de groenbestemming, mits de hoofdgroenstructuur binnen de gemeente niet onevenredig wordt aangetast.

Horeca

De indeling van verschillende horecacategorieën komt overeen met de indeling uit het voorgaande plan. Categorie 1 omvat vormen van horeca-activiteiten waar in hoofdzaak maaltijden worden versterkt, zoals restaurants, bistro's, café-restaurants, hotels en pensions. De tweede categorie omvat vormen van horeca die aansluiten bij winkelvoorzieningen, en die naast kleine etenswaren ook alcoholvrije dranken verstrekken. Deze horeca heeft geeft mogelijk druk op de omgeving. Binnen horecacategorie 2 wordt onderscheid gemaakt in subcategorie a en b. Categorie 2a omvat vormen van horeca die zich qua exploitatie en qua openingstijden richten op de winkelactiviteiten en geen druk op de omgeving veroorzaken. Categorie 2b is opgenomen voor vormen van horeca die zich qua exploitatie en qua openingstijden richten op de reguliere horeca en mogelijk druk op de omgeving kunnen veroorzaken. De hoogste horecacategorie, te weten horecacategorie 3, is bedoeld voor zaken waar in hoofdzaak alcohol wordt verstrekt zoals cafés, bars, discotheken, nachtclubs en zaalaccommodaties.

Binnen de bestemming 'Horeca' zijn horecacategorie 1 en 2a bij recht toegestaan, evenals wonen op de verdieping(en). Horecacategorie 2b en 3 zijn uitsluitend mogelijk ter plaatse van een gelijknamige aanduiding. Ook detailhandel en wonen op de begane grond is enkel mogelijk als hiertoe aanduidingen zijn opgenomen op de verbeelding.

Kantoor

De individuele kantoorlocaties in het plangebied zijn voorzien van de kantoorbestemming. Wonen is in principe uitsluitend mogelijk op de verdiepingen, tenzij de aanduiding 'wonen' is opgenomen. In dat geval is wonen op de begane grond toegestaan. Ook bijgebouwen zijn aangeduid.

Maatschappelijk

Deze bestemming richt zich op de binnen het plangebied aanwezige kerken, begraafplaats, school en andere maatschappelijke functies. Ondergeschikte horeca is toegestaan. Aanduidingen voor onder andere wonen, bedrijfswoningen en een maatschappelijke bestemming op de begane grond zijn één-op-één overgenomen uit de voorgaande plannen. Aanvullend hierop is een aanduiding opgenomen die een bedrijfswoning mogelijk gemaakt ter plaatse van de bestaande pastoriewoning aan de Overtocht 18.

Verkeer - Verblijfsgebied

De bestemming 'Verkeer - Verblijfsgebied' is opgenomen voor de pleinen, wegen en andere openbare ruimtes binnen het plangebied. De gronden zijn hiermee bestemd voor verblijfsgebied, met een functie voor verblijf, verplaatsing en gebruik ten dienste van de aangrenzende bestemmingen. Horecaterrassen zijn overal toegestaan binnen de bestemming Verkeer-Verblijfsgebied. Hier gaat het dan om gevelterrassen vóór de voorgevel van een horecabedrijf. Eilandterrassen zijn alleen toegestaan als er een speciale aanduiding is opgenomen. Dat is alleen geregeld op het Raadhuisplein.

Tevens zijn bij de bestemming horende voorzieningen toegestaan, zoals nutsvoorzieningen, groen, water, reclame-uitingen, speel- en verblijfsvoorzieningen, (ondergrondse) containers en parkeervoorzieningen. Er mogen enkel bouwwerken, geen gebouwen zijnde worden gebouwd.
Water

De bestemming is opgenomen voor de in het plangebied aanwezige (hoofd)watergangen, waaronder de Oude Rijn. De gronden zijn bestemd voor water en waterhuishoudkundige voorzieningen en bij deze bestemming behorende dan wel eraan ondergeschikte voorzieningen. Er is één bouwvlak aanwezig binnen de bestemming: ter plaatse van het brugwachtershuis. Hiervoor is de bestaande maatvoering vastgelegd door middel van maatvoeringsaanduidingen op de verbeelding. Ter plaatse van bruggen waar gemotoriseerd verkeer passeert, is een aanduiding 'brug' opgenomen. In principe mogen uitsluitend andere bouwwerken ten dienste van de bestemming worden gebouwd, mits de water- en verkeersveiligheid gewaarborgd is. Tot slot is er een afwijkmogelijkheid voor het bouwen van andere bouwwerken. De bestemming is inhoudelijk één-op-één overgenomen uit het voorgaande plan.
Wonen

De woonbestemming is opgenomen voor de bestaande woningen in het plangebied. Conform de gemeentelijke standaard gelden er standaardregels voor erfbebouwing en beroep & bedrijf aan huis.
Leiding - Riool

De in het plangebied aanwezige rioolleidingen zijn voorzien van beschermende dubbelbestemmingen.

Waarde - Archeologie 1,2,3

Deze dubbelbestemmingen zijn opgenomen ter bescherming van de aanwezige archeologische waarden ter plaatse. De dubbelbestemmingen zijn conform de archeologische beleidskaart van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk aangegeven op de verbeelding.

In de regels zijn in totaal 3 dubbelbestemmingen voor archeologie opgenomen, afhankelijk van de archeologische verwachtingswaarde van de betreffende gronden. Het verschil tussen de dubbelbestemmingen zit in de diepte van de bodemingrepen en de oppervlakte van het plangebied.

Waarde - Cultuurhistorie

Deze dubbelbestemming is opgenomen in lijn met het parapluplan Cultuurhistorie Bodegraven - Reeuwijk, vastgesteld op 21-11-2018. De bestemming bepaalt dat het slopen, veranderen en vergroten van cultuurhistorisch waardevolle objecten pas mogelijk is indien het behoud van relevante cultuurhistorische waarden wordt geborgd. In dit verband moet voorafgaand aan de verlening van een omgevingsvergunning een advies worden ingewonnen bij de Erfgoedcommissie van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk.

Waarde - Monument

Deze dubbelbestemming bepaalt dat het slopen, veranderen en vergroten van monumenten pas mogelijk is indien het behoud van relevante cultuurhistorische waarden wordt geborgd. In dit verband moet voorafgaand aan de verlening van een omgevingsvergunning een advies worden ingewonnen bij de Erfgoedcommissie van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk of wanneer nodig van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Er is daarnaast een afwijkingsbevoegdheid opgenomen om een extra zelfstandige wooneenheid/wooneenheden mogelijk te maken binnen een bestaand object met cultuurhistorische waarden, mits aan enkele voorwaarden is voldaan.
Waterstaat - Waterkering

Deze dubbelbestemming is opgenomen voor de gronden die een waterkerende functie hebben. Het betreft de waterkeringen langs de Oude Rijn. Er is sprake van een dubbelbestemming waarbij de waterkerende functie primair is gesteld ten opzichte van de andere voorkomende bestemmingen. De gronden zijn primair bestemd voor voorzieningen ten behoeve van de waterkering en de waterhuishouding.

Op deze gronden is tevens de Keur van het Hoogheemraadschap van Rijnland van toepassing. Er mogen uitsluitend andere bouwwerken ten dienste van de bestemming worden gebouwd. Het bouwen van bouwwerken ten behoeve van de andere voorkomende bestemmingen is afhankelijk gesteld van een door burgemeester en wethouders te verlenen omgevingsvergunning voor afwijken. De bouwregels van de betreffende bestemming moeten daarbij in acht worden genomen en de waterstaatsbelangen moeten de afwijking gedogen. Alvorens bij omgevingsvergunning een afwijking te verlenen wordt advies ingewonnen bij het Hoogheemraadschap.

Waterstaat - Waterlopen

De bescherming van de hoofdwatergangen vindt plaats via de dubbelbestemming Waterstaat - Waterlopen. Binnen deze dubbelbestemming is de beschermingszone van de hoofdwatergang opgenomen. De gronden zijn primair bestemd voor de aanleg en het onderhoud van een watergang. De dubbelbestemming zorgt ervoor dat de instandhouding van de hoofdwatergang is gewaarborgd.

Binnen deze bestemming zijn uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde, ten dienste van de waterlopen toegestaan. Het bevoegd gezag kan middels een omgevingsvergunning afwijken voor het oprichten van gebouwen en bouwwerken. Er wordt getoetst of het bouwen ten behoeve van de onderliggende bestemming de hoofdwatergang of het onderhoud hiervan zal schaden. Alvorens bij omgevingsvergunning een afwijking te verlenen wordt advies ingewonnen bij het Hoogheemraadschap.

Hoofdstuk 3 Algemene regels

In hoofdstuk 3 worden de regels inzake terrassen, evenementen en standplaatsen geregeld, anticiperend op de Omgevingswet. Hieronder volgt een toelichting.

Evenementen

Huidige situatie

Voor het organiseren van evenementen in Bodegraven-Reeuwijk geldt de Algemene plaatselijke verordening. In de meeste gevallen is een vergunning nodig tenzij het om een kleinschalig evenement gaat. Bij vergunningverlening wordt getoetst aan de nota evenementenbeleid 2012. Alle evenementen worden één keer per jaar geïnventariseerd door middel van een evenementenkalender waarop evenementen worden aangemeld. Een aanmelding kan niet worden gezien als een aanvraag maar kan meespelen bij de toewijzing van locaties en werkt volgens het principe wie het eerst komt wie het eerst maalt.

Er geldt nog een bijzondere categorie evenementen zoals kermissen, circussen en braderieën. Hieraan zijn regels gesteld omtrent de frequentie in de vorm van een maximumstelsel.

Kader en beleid

De rijksoverheid is bezig met een grondige herziening van het stelsel van omgevingsrecht: de Omgevingswet. In aanloop naar de inwerkingtreding van de Omgevingswet kan al veel met de nieuwe mogelijkheden gewerkt worden onder vigeur van de Crisis en herstelwet. Dit bestemmingsplan is in het kader van de laatstgenoemde wet aangemeld voor een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte. In een dergelijk bestemmingsplan zijn regels over evenementen toegestaan. Deze regels staan nu nog in de APV die van toepassing blijft als het gaat om regels die betrekking hebben op de openbare orde. De veiligheidsregio Hollands-Midden heeft voor risicobeheersing een Kader Evenementenveiligheid vastgesteld waarbij evenementen worden onderverdeeld in klassen.

Gewenste situatie

In de centrumvisie Bodegraven zet de gemeente in op meer levendigheid in het centrum onder voortzetting van het huidige beleid. Voorwaarde daarbij is dat er voor bewoners in het centrum sprake blijft van een prettige woonomgeving zonder te veel overlast.

Vertaling in de regels

De regels in dit bestemmingsplan nemen de APV als uitgangspunt. Vanuit de ambitie om meer levendigheid in het centrum te stimuleren en te dereguleren worden een viertal locaties aangewezen waar onder specifieke voorwaarden een evenement gehouden kan worden, te weten het centrum, de Oude Markt, het Raadhuisplein en overige locaties binnen het plangebied. Evenementen hebben ten alle tijde een meldingsplicht. Dat gebeurt via een door het college van Burgemeester en wethouders vastgesteld formulier. Indien een evenement niet voldoet aan de gestelde voorwaarden die gelden op de beoogde locatie, dient een omgevingsvergunning te worden aangevraagd en verleend, alvorens het evenement kan plaatsvinden. Bij de aanvraag voor een omgevingsvergunning of bij de melding worden de volgende documenten overlegd: een draaiboek, situatietekening, veiligheidsplan, verkeersplan en akkoordverklaring van de rechtmatige eigenaar van de gronden waarop de activiteit wordt verricht. Wanneer wordt gesproken over de grootte van evenementen wordt onderscheid gemaakt in zeer kleinschalige (max. 250 bezoekers), kleinschalige (250 tot 500 bezoekers) en grootschalige evenementen (500 tot 1000 bezoekers).

1. Het plangebied

De opgenomen regeling staat in het hele plangebied evenementen toe onder bepaalde voorwaarden. De voorwaarden hebben onder meer betrekking op het aantal aanwezigen (zeer kleinschalig: max. 250 personen), toegestane tijdstippen, maximale geluidbelasting en tijden waarop muziek ten gehore wordt gebracht, impact op de verkeerssituatie, gebruik van gecertificeerde objecten met een beperkte constructie, aanwezigheid van sanitaire voorzieningen en de hiervoor genoemde (tijdig ingediende) meldingsplicht voor de organisator van het evenement. Deze regeling is van toepassing op het gehele plangebied, dus ook op de locaties waar een extra regeling is opgenomen (Oude Markt, Raadhuisplein en centrum).

2. Raadhuisplein

Voor evenementen die plaatsvinden op het Raadhuisplein geldt dat de regeling iets is versoepeld ten opzichte van de algemeen geldende regeling binnen het plangebied. Er mogen maximaal 5 grootschalige en maximaal 10 kleinschalige evenementen per jaar worden gehouden. Evenementen mogen op maandag, woensdag en donderdag tot en met zondag een uur eerder beginnen. Ook de maximale geluidbelasting ligt iets hoger dan bij de zeer kleinschalige evenementen is toegestaan.

3. Oude Markt

Ook op de Oude Markt zijn zowel kleinschalige als grootschalige evenementen mogelijk, met een iets verruimde geluidbelasting. Wel is het aantal evenementen hier iets beperkt ten opzichte van het Raadhuisplein: jaarlijks zijn maximaal 3 grootschalige en 6 kleinschalige evenementen toegestaan. Op zondag zijn tussen 13:00 en 17:00 uur uitsluitend op- en afbouw werkzaamheden toegestaan.

4. Overige locaties in het centrum

Deze bepaling geldt specifiek voor het deel van het (kern)winkelgebied, niet zijnde de locaties Raadhuisplein en Oude Markt. Jaarlijks mogen 4 grootschalige evenementen plaatsvinden. Voor kleinschalige evenementen is geen maximum aantal opgenomen. Op deze locatie zijn ook op zondag, uitsluitend tussen 13:00 en 20:00 uur, evenementen mogelijk Daarbij mag niet meer dan 75 dB(A) en 86 dB(C) geluid op de gevel van de meest dichtbij gelegen woning worden veroorzaakt.

Horecaterrassen Raadhuisplein

Huidige situatie

In de Algemene plaatselijke verordening Bodegraven – Reeuwijk geldt een vergunningplicht voor het exploiteren van openbare inrichtingen. Terrassen worden als onderdeel daarvan gezien. Op dit moment kunnen terrassen niet zonder meer in het centrum worden ingericht.

Kader en beleid

Het bestemmingsplan heeft een verbrede reikwijdte gekregen onder de crisis- en herstelwet waardoor er meer regels in het plan opgenomen kunnen worden. De APV stelt een vergunningplicht in voor horeca en dus ook voor terrassen als onderdeel daarvan. De crisis- en herstelwet en de Omgevingswet brengt met zich mee dat een aantal regels overgaan van APV naar bestemmings- en omgevingsplan. Het gedeelte dat ziet op openbare orde valt nog steeds onder de APV.

Gewenste situatie

De centrumvisie heeft de ambitie voor meer levendigheid in het centrum van Bodegraven uitgesproken. In het licht van deze ambitie noemt de visie een aantal locaties waar meer ruimte wordt geboden aan activiteiten. Voor het Raadhuisplein spreekt de visie uit dat het facilitairen van een extra terras past binnen deze ontwikkelrichting. Ook de Oude Markt wordt genoemd als een plek van ontmoeting. Hiertoe wordt de Oude Markt autovrij gemaakt en het winkelend publiek wordt uitgenodigd langer te verblijven.

Vertaling in de regels

De regels in het bestemmingsplan nemen de APV als uitgangspunt. Vanwege de ambitie wordt op de in de visie genoemde locaties een terras toegestaan onder voorwaarden.

Een terras is omschreven als een buiten een gebouw gelegen gebied, behorend bij een horecabedrijf, waar zitgelegenheid kan worden geboden en waar tegen vergoeding dranken worden geschonken en/of etenswaren verstrekt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een eilandterras en een gevelterras: een eilandterras is een horecaterras dat op enige afstand van het gebouw, waarin een horecabedrijf wordt geëxploiteerd, is gepositioneerd. Een gevelterras is een horecaterras dat direct tegen de gevel van het gebouw, waarin een horecabedrijf wordt geëxploiteerd, is gepositioneerd.

Horecaterrassen zijn overal toegestaan binnen de bestemming Verkeer-verblijfsgebied. Hier gaat het dan om gevelterrassen vóór een horecabedrijf. Eilandterrassen zijn alleen toegestaan als er een speciale aanduiding is opgenomen. Dat is alleen geregeld op het Raadhuisplein. Buiten deze locaties geldt een vergunningplicht waarbij aangesloten wordt op de APV.

Standplaatsen

Huidige situatie

In Bodegraven is er een weekmarkt die wordt gehouden op dinsdag. Deze markt wordt gehouden op het Raadhuisplein van 08:00 -12:30 uur. Op de markt kunnen standsplaatsen worden ingenomen. Dit alles is geregeld in de marktverordening van de raad en de daarop aansluitende nadere regels van het college. Het is verboden zonder vergunning een standplaats in te nemen op de markt.

Kader/beleid

Het markt regelement ziet op handhaving van de veiligheid, kwaliteit en continuïteit van de markt. Hierin is het nemen van standplaatsen geregeld. Met de komst van de Omgevingswet worden de standplaatsen in het omgevingsplan geregeld. Met dit bestemmingsplan wordt daarop vooruit gelopen.

Gewenste situatie

De gemeente heeft de ambitie om het huidige beleid voort te zetten.

Vertaling in de regels

Aangezien het Raadhuisplein de locatie is voor de weekmarkt zal alleen op die locatie worden toegestaan om een standplaats in te nemen.

Hoofdstuk 4 Overgangs- en slot regels

In dit hoofdstuk zijn enkele overgangs- en slotregels bepaald. In het overgangsrecht voor gebruik is bepaald dat het gebruik van grond en bouwwerken dat bestond op het tijdstip van inwerkingtreding van het bestemmingsplan en hiermee in strijd is, mag worden voortgezet. Het overgangsrecht voor bouwwerken regelt dat bouwwerken die bij inwerkingtreding van het bestemmingsplan aanwezig of in uitvoering zijn, of gebouwd worden met een verkregen omgevingsvergunning en daarmee afwijken van het voorliggende plan zijn toegestaan.

Voor twee locaties binnen het plangebied is persoonsgebonden overgangsrecht opgenomen. Het betreft een horecazaak van categorie 3 aan de Wilhelminastraat 29a en een bioscoop aan de Prins Hendrikstraat 31. Door middel van een aanduiding voor deze zogenoemde 'uitsterfregeling' is hier bepaald dat het bij inwerkingtreding van dit bestemmingsplan bestaande gebruik uitsluitend onder de huidige eigenaren mag worden voortgezet.