Hoogeind 15 te Driebruggen

4.1.1 Besluit ruimtelijke ordening (Bro)

Ladder voor duurzame verstedelijking

De ladder is per 1 oktober 2012 als motiveringseis in het Besluit ruimtelijke ordening (artikel 3.1.6, lid 2) opgenomen. Doel van de ladder voor duurzame verstedelijking is een goede ruimtelijke ordening door een optimale benutting van de ruimte in stedelijke gebieden. Hierbij dient de behoefte aan een stedelijke ontwikkeling te worden aangetoond.

Bij een nieuwe stedelijke ontwikkeling is duurzame verstedelijking het uitgangspunt. Als stedelijke ontwikkeling wordt verstaan: ruimtelijke ontwikkeling van een bedrijventerrein of zeehaventerrein, of van kantoren, detailhandel, woningbouwlocaties of andere stedelijke voorzieningen.

De tot 1 juli 2017 in artikel 3.1.6, tweede lid, aanhef en onder a, (en vierde lid) van het Bro opgenomen eis dat de actuele regionale behoefte dient te worden beschreven is gewijzigd in die zin dat de elementen "actuele" en "regionale" komen te vervallen. Bestemmingsplannen die een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maken, dienen in de toelichting een beschrijving te bevatten van de behoefte aan de voorgenomen stedelijke ontwikkeling.

De Afdeling hanteert een aantal uitgangspunten, die gehanteerd worden bij de beoordeling of er sprake is van een stedelijke ontwikkeling (uitspraak 201608869/1/R3). Wanneer een bestemmingsplan voorziet in niet meer dan 11 woningen die gelet op hun onderlinge afstand als één woningbouwlocatie als bedoeld in artikel 1.1.1, eerste lid, van het Bro, kunnen worden aangemerkt, kan deze ontwikkeling in beginsel niet als een stedelijke ontwikkeling worden aangemerkt.

Wanneer een bestemmingsplan voorziet in een terrein met een ruimtebeslag van meer dan 500 m2 of in een gebouw met een bruto-vloeroppervlakte groter dan 500 m2, dient deze ontwikkeling in beginsel als een stedelijke ontwikkeling te worden aangemerkt.

De Laddertoets geldt alleen voor nieuwe stedelijke ontwikkelingen. Beoordeeld moet dan worden of sprake is van een nieuw beslag op de ruimte. Daarvan is in het beginsel sprake als het nieuwe ruimtelijke besluit meer bebouwing mogelijk maakt dan er op grond van het voorheen geldende planologische regime aanwezig was, of kon worden gerealiseerd.

Uit jurisprudentie blijkt dat als het om een functiewijziging gaat, beoordeeld moet worden of er sprake is van een naar aard en omvang zodanige functiewijziging, dat gesproken kan worden van een nieuwe stedelijke ontwikkeling. Daarbij moet ook het ruimtebeslag betrokken worden.

Consequentie Bro voor plangebied

Het perceel aan Hoogeind 15 is ongeveer 3.000 m2. De aard en omvang van de functiewijziging is beperkt en het ruimtebeslag neemt af. Afgaande op bestaande jurisprudentie wordt geconcludeerd dat de omzetting van de bedrijfsfunctie naar een woonbestemming niet aangemerkt hoeft te worden als nieuwe stedelijke ontwikkeling. Een nadere onderbouwing van de behoefte is daarom niet nodig. In algemene zin wordt gesteld dat de behoefte naar woningen op het moment zeer groot is. De functiewijziging van het perceel is daarom wenselijk.

4.2.1 Omgevingsverordening Zuid-Holland

Op 20 februari 2019 is de Omgevingsverordening Zuid-Holland vastgesteld. Nadien zijn verschillende herzieningen vastgesteld, die samen hebben geleid tot een geconsolideerde versie van 1 april 2023. Met de verordening worden regels gesteld over de indeling van de fysieke leefomgeving, grotendeels gebaseerd op de provinciale omgevingsvisie.

De verordening integreert achttien verordeningen met het oog op het vereenvoudigen en harmoniseren van de provinciale regels voor de fysieke leefomgeving. Dat betekent dat de omgevingsverordening zeventien verordeningen geheel, en de Provinciale milieuverordening gedeeltelijk, vervangt.

Voor bestemmingsplannen en wijzigingsplannen zijn de instructieregels in hoofdstuk 6 van belang. De volgende instructieregels zijn (mogelijk) van belang voor het wijzigen van de bestemming van het perceel aan Hoogeind 15:

• artikel 6.9: ruimtelijke kwaliteit;
• artikel 6.9a: beschermingscategorie 3, buitengebied;
• artikel 6.9g: beschermingscategorie 1, kroonjuweel cultureel erfgoed;
• artikel 6.20a: hoofdfietsnetwerk en lange afstandswandelpaden.

Voordat de verschillende instructieregels behandeld worden, is het belangrijk om te weten wat de volgende begrippen inhouden:

• ruimtelijke ontwikkeling: bebouwing of gebruik van bebouwing of grond;
• stedelijke ontwikkeling: stedelijke ontwikkeling als bedoeld in artikel 1.1.1 van het Besluit ruimtelijke ordening, namelijk. Het Bro vult de definitie verder in: ruimtelijke ontwikkeling van een bedrijventerrein of zeehaventerrein, of van kantoren, detailhandel, woningbouwlocaties of andere stedelijke voorzieningen.

Het omzetten van de bestemming van het perceel aan Hoogeind 15 is volgens de definities van de verordening wel aan te merken als een ruimtelijke ontwikkeling, maar niet als een stedelijke ontwikkeling. Daarmee zijn de hiervoor genoemde instructieregels 6.9, 6.9a en 6.9g van toepassing.

Artikel 6.9 Ruimtelijke kwaliteit

Voorzien kan worden in een nieuwe ruimtelijke ontwikkeling, mits is aangetoond dat de ruimtelijke kwaliteit per saldo ten minste gelijk blijft. Om de ruimtelijke kwaliteit te waarborgen wordt rekening gehouden met de beschermingscategorie, het gebiedstype en de relevante richtpunten voor ruimtelijke kwaliteit. Voorzien kan worden in een ruimtelijke ontwikkeling onder de volgende voorwaarden:

• a. de ruimtelijke ontwikkeling past binnen de bestaande gebiedsidentiteit, voorziet geen wijziging op structuurniveau, past bij de aard en schaal van het gebied en houdt rekening met de relevante richtpunten ruimtelijke kwaliteit, zodanig dat de ruimtelijke kwaliteit per saldo ten minste gelijk blijft. In dit geval is er sprake van inpassen;
• b. de ruimtelijke ontwikkeling past binnen de bestaande gebiedsidentiteit, maar veroorzaakt wijziging op structuurniveau. Een dergelijke ontwikkeling wordt alleen toegestaan mits de ruimtelijke kwaliteit per saldo ten minste gelijk blijft door zorgvuldige inbedding van de ontwikkeling in de omgeving, rekening houdend met de relevante richtpunten ruimtelijke kwaliteit. In dit geval is er sprake van aanpassen;
• c. de ruimtelijke ontwikkeling past niet binnen de bestaande gebiedsidentiteit. Een dergelijke ontwikkeling wordt uitsluitend toegestaan mits de ruimtelijke kwaliteit van de nieuwe ontwikkeling is gewaarborgd door een integraal ontwerp. Daarin wordt behalve aan de ruimtelijke kwaliteit van het gehele gebied ook aandacht besteed aan de fysieke en visuele overgang naar de omgeving en de fasering in ruimte en tijd en wordt ook rekening gehouden met de relevante richtpunten ruimtelijke kwaliteit. In dit geval is er sprake van transformeren.

Voor zover sprake is van een 'kroonjuweel cultureel erfgoed', zijn de bepalingen uit artikel 6.9g van toepassing.

Toepassing artikelen 6.9, 6.9a en 6.9g, ruimtelijke kwaliteit, buitengebied en kroonjuweel, Omgevingsverordening Zuid-Holland (bron: www.ruimtelijkeplannen.nl)

Artikel 6.9a: niveau 3, buitengebied

Er kan voorzien worden in een ruimtelijke ontwikkeling in het buitengebied, mits de openheid en het groene karakter van het landschap niet onevenredig wordt aangetast. In de motivering worden de volgende kwaliteiten betrokken:

• a. de openheid en de structuur van het landschap en de vergezichten daarin;
• b. de relatie tussen stad en buitengebied en het onderscheid daartussen;
• c. het groene karakter, het type functies en de kenmerkende verschijningsvormen van het landschap;
• d. de herkenbaarheid van de ontstaansgeschiedenis van het landschap.

Artikel 6.9g Beschermingscategorie 1 Kroonjuwelen Cultureel Erfgoed

Er kan voorzien worden in een ruimtelijke ontwikkeling voor zover de ruimtelijke kwaliteit ten minste gelijk blijft en de ontwikkeling het behoud en de versterking van het betreffende cultureel erfgoed ondersteunt en overwegend meerwaarde heeft voor kwaliteiten en de gebruikswaarde ervan. In de motivering worden de volgende kwaliteiten betrokken:

• de herkenbaarheid van het Kroonjuweel Cultureel Erfgoed;
• de historische context van het Kroonjuweel Cultureel Erfgoed;
• de uniciteit van het Kroonjuweel Cultureel Erfgoed;
• de kwetsbaarheid van het Kroonjuweel Cultureel Erfgoed;
• de gaafheid van het Kroonjuweel Cultureel Erfgoed;
• de samenhang van de kwaliteiten van het Cultureel Erfgoed;
• de richtpunten die zijn opgesteld voor het specifieke kroonjuweel (zoals beschreven in de omgevingsvisie beleidskeuze landschap).

Het plangebied ligt in kroonjuweel Oude Hollandse Waterlinie / Wierickeschans. Karakteristiek zijn de waterlopen van de Enkele - en Dubbele Wiericke en hun kades, als prominente noord-zuid lopende lijnen in het landschap met daartussen de 17e eeuwse inundatiezone. De historische gelaagdheid is groot: de verkaveling is middeleeuws, de vaarten zijn gegraven in de veertiende eeuw en de verdedigingswerken van weer later datum. De richtpunten zijn:

• Behouden/versterken van de herkenbaarheid en samenhang tussen alle onderdelen binnen de Oude Hollandse Waterlinie (boezemvaarten met kades, bebouwingslint Langeweide, verkavelingspatroon, Fort Wierickerschans, Oukoopse wipmolen).
• Openhouden van de inundatiezone tussen de beide Wierickes.

Ligging plangebied in kroonjuweel. Omgevingsvisie Zuid-Holland, ontwerp.(bron: https://www.commissiemer.nl/projectdocumenten/00005005.pdf)

Artikel 6.20a Hoofdfietsnetwerk en lange afstandswandelpaden

Als voorzien wordt in een nieuwe ruimtelijke ontwikkeling wordt rekening gehouden met het belang van de instandhouding en zo mogelijk de verbetering van het hoofdfietsnetwerk.

Consequentie provinciale verordening voor het plangebied

Geconstateerd wordt dat de functiewijziging in overeenstemming is met de instructieregels van de provinciale verordening:

• artikel 6.9: ruimtelijke kwaliteit. Er is sprake van inpassing: de functiewijziging past binnen de bestaande gebiedsidentiteit, voorziet geen wijziging op structuurniveau, past bij de aard en schaal van het gebied en houdt de ruimtelijke kwaliteit tenminste gelijk. Door het weg bestemming van een bedrijfsbestemming (en zwaar verkeer van een transportbedrijf), nemen de bebouwingsmogelijkheden op het perceel af en is de invloed op de omgeving kleiner.
• artikel 6.9a: beschermingscategorie 3, buitengebied. Met de functiewijziging wordt, zoals bij het vorige punt aangegeven, de openheid en het groene karakter van het landschap verder bevorderd.
• artikel 6.9g: beschermingscategorie 1, kroonjuweel cultureel erfgoed. De functiewijziging doet niets af aan de herkenbaarheid en samenhang tussen alle onderdelen binnen de Oude Hollandse Waterlinie. Het heeft ook geen negatieve gevolgen voor de open inundatiezone tussen de Enkele Wiericke en de Dubbele Wiericke.
• artikel 6.20a: hoofdfietsnetwerk en lange afstandswandelpaden. Met de functiewijziging wordt een positieve bijdrage geleverd aan het hoofdfietsnetwerk, door een afname van zwaar verkeer op de Hoogeind.

6.3.1 Beleid en regelgeving

Wet geluidhinder

Wegverkeerslawaai kan de leefkwaliteit van een gebied sterk beïnvloeden. Mensen die veelvuldig worden blootgesteld aan een hoog niveau van wegverkeerslawaai kunnen hier lichamelijke en psychische klachten door oplopen. De Wet geluidhinder (Wgh) verplicht ertoe onderzoek uit te voeren naar de geluidsbelasting op geluidsgevoelige bestemmingen binnen vastgestelde onderzoeksgebieden (zones) langs wegen (art. 74-75 Wgh). Tevens stellen de Wgh en het Besluit geluidhinder regels aan de maximale geluidsbelasting op deze bestemmingen. Onder geluidsgevoelige bestemmingen wordt verstaan (Art. 1 Wgh):

• Woningen
• Onderwijsgebouwen
• Ziekenhuizen en verpleeghuizen
• Geluidsgevoelige terreinen (bij onderwijsgebouwen, ziekenhuizen, verpleeghuizen en woonwagenstandplaatsen)

Voor deze bestemmingen gelden voorkeursgrenswaarden. Deze voorkeursgrenswaarden worden mede bepaald door de locatie van de gevoelige bestemmingen en het type weg. Bij realisatie van nieuwe geluidsgevoelige bestemmingen dient de geluidsbelasting ten hoogste de voorkeursgrenswaarde te bedragen.

Indien bij de realisatie van nieuwe geluidsgevoelige bestemmingen niet aan de voorkeursgrenswaarde kan wordt voldaan, kan worden geconcludeerd dat de locatie niet zonder meer geschikt is voor de beoogde ontwikkeling. Onder voorwaarden kunnen hogere waarden worden vastgesteld door het bevoegd gezag tot de maximale grenswaarde uit de Wgh. Voorwaarde is dat het toepassen van maatregelen gericht op het terugbrengen van de geluidsbelasting onvoldoende doeltreffend zijn, of overwegende bezwaren van stedenbouwkundige, verkeerskundige, landschappelijke of financiële aard een rol spelen. Het toepassen van maatregelen dient in volgorde van prioriteit gericht te zijn op bronmaatregelen (geluiddempers, aanpassing wielen/spoor, aanpassing wegverharding en/of aangepaste rijsnelheden) en overdrachtsmaatregelen (geluidsschermen/geluidswallen).

Wanneer sprake is van meerdere relevante geluidsbronnen, kan slechts een besluit hogere waarde worden vastgesteld voor zover de gecumuleerde geluidsbelasting niet leidt tot een onaanvaardbare geluidsbelasting. Verder dient, in het geval van ontheffing op de geluidsbelasting, de binnenwaarde worden gewaarborgd door het eventueel toepassen van gevelmaatregelen.

6.3.2 Plangebied

Er is geen akoestisch onderzoek nodig naar wegverkeerslawaai. Conform artikel 73 van de Wet geluidhinder (Wgh) is akoestisch onderzoek nodig in geval er sprake is van een 'projectie van woningen' binnen onderzoekszones van wegen.

De Wgh geeft de volgende definitie van geprojecteerde woning (of gebouw): 'nog niet aanwezige woning of nog niet aanwezig gebouw, waarvoor het geldende bestemmingsplan verlening van de omgevingsvergunning voor een bouwactiviteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder a, van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht toelaat, maar deze nog niet is afgegeven'.

De woning aan het Hoogeind 15 is een aanwezige (en vergunde) woning. Daarmee is er geen noodzaak om akoestisch onderzoek naar wegverkeerslawaai uit te voeren. De Wgh maakt geen onderscheid tussen bedrijfswoningen of andere woningen: voor alle woningen geldt dat voldaan moet worden aan de voorkeurswaarden voor wegverkeerslawaai (of dat er een hogere waarden vastgesteld wordt).

6.4.1 Beleid en regelgeving

Europese richtlijn 2008/50/EG betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa

Sinds mei 2008 is de nieuwe Europese richtlijn 2008/50/EG betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa, van kracht. Deze nieuwe richtlijn vervangt de huidige EU-richtlijnen betreffende de luchtkwaliteit, met uitzondering van de vierde dochterrichtlijn.

De richtlijn heeft onder meer ten doel om bepaalde waarden vast te stellen teneinde schadelijke gevolgen voor de gezondheid van de mens en voor het milieu in zijn geheel te vermijden, te voorkomen of te verminderen, alsmede ervoor te zorgen dat de concentraties van de betreffende stoffen in de lidstaten op basis van gemeenschappelijke methoden en criteria worden beoordeeld. De richtlijn bevat onder meer grenswaarden, overschrijdingsmarges en alarmdrempels voor de verschillende stoffen.

De richtlijn geeft lidstaten de mogelijkheid om later te voldoen aan grenswaarden voor PM10 en NO2 als de betreffende lidstaten voldoende inspanning laten zien om de luchtkwaliteit te verbeteren. Om voor deze derogatie in aanmerking te komen moeten de lidstaten een luchtkwaliteitsplan indienen bij de Europese Commissie. Met dit plan moet een lidstaat laten zien op welke manier alsnog, binnen de derogatietermijnen, aan de normen zal worden voldaan. Nederland heeft om derogatie verzocht op basis van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL).

Mede op grond van het NSL heeft de Europese Commissie op 7 april 2009 derogatie verleend en Nederland daarmee langer de tijd gegeven om overal aan de grenswaarden te voldoen. Dit betekent dat de norm voor stikstofdioxide uiterlijk 1 januari 2015 gehaald moet zijn en de norm voor fijnstof uiterlijk 11 juni 2011.

In de richtlijn zijn verder nieuwe normen en streefdata geïntroduceerd voor de fijnere fractie van fijnstof (PM2.5). Verder bevat de richtlijn expliciet de mogelijkheid tot aftrek van fijnstof afkomstig van natuurlijke bronnen bij het vaststellen van overschrijdingssituaties. De werkingssfeer van de richtlijn wordt beperkt door te bepalen dat de richtlijn niet van toepassing is op plaatsen waartoe leden van het publiek gewoonlijk geen toegang hebben. Hiermee samenhangend is de richtlijn (bijlage III) nu ook heel expliciet over locaties waar de luchtkwaliteit niet beoordeeld wordt.

De lidstaten zijn ingevolge de richtlijn verplicht om de nodige maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat de grenswaarden worden nageleefd.

Wanneer de concentraties hoger zijn dan de overschrijdingsmarges dient een plan of programma opgesteld en uitgevoerd te worden dat ertoe leidt dat binnen de daarvoor gestelde termijnen aan de grenswaarden wordt voldaan.

Wet luchtkwaliteit

Op 15 november 2007 is de Wet luchtkwaliteit in werking getreden. Ingevolge de wet is een specifiek op luchtkwaliteit betrekking hebbende titel 5.2 in de Wet milieubeheer (hierna: Wm) opgenomen. De wet voorziet onder meer het rijksprogramma het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL), het begrip "in betekenende mate" (ibm) en gebiedssaldering. De kern van de wet wordt gevormd door een programmatische aanpak om de grenswaarden zo snel als redelijkerwijs mogelijk is, te halen en door de introductie van het begrip "in betekenende mate".

Wet luchtkwaliteit

De Wet luchtkwaliteit (artikel 5.16, eerste lid, Wm) stelt dat een ruimtelijke plan of project doorgang kan vinden indien:

• a. een project niet tot het overschrijden van een grenswaarde leidt;
• b. de luchtkwaliteit ten gevolge van het project (per saldo) verbetert of ten minste gelijk blijft;
• c. een project “niet in betekenende mate” (NIBM) bijdraagt aan de concentratie van relevante stoffen in de buitenlucht (De NIBM bijdrage is gedefinieerd als een toename van de concentraties van zowel fijn stof (PM10) als stikstofdioxide (NO2) met minder dan 3% van de grenswaarde (1,2 µg/m3 PM10 of NO2 en 0,75 µg/m3 PM2.5 jaargemiddeld);
• d. een project is opgenomen of past binnen het Nationaal Samenwerkingsprogramma Lucht (NSL). (Het programma bevat een pakket maatregelen dat erop gericht is om grote ruimtelijke projecten tijdig aan de grenswaarden te laten voldoen.)

Grenswaarden Wet luchtkwaliteit

Regeling NIBM

De Ministeriële Regeling NIBM geeft een uitwerking aan het Besluit NIBM en een getalsmatige invulling van de NIBM-grens. Voor een aantal categorieën van projecten kan met zekerheid worden gesteld dat de 3%-grens niet zal worden overschreden. Het betreft onder andere het onderstaande geval, waarbij een luchtkwaliteitonderzoek niet meer nodig is:

• 1. woningbouw = 1500 woningen (netto) bij minimaal 1 ontsluitingsweg, en
• 2. woningbouw = 3000 woningen bij minimaal 2 ontsluitingswegen met een gelijkmatige verkeersverdeling.

Uit de NIBM-tool blijkt dat bij meer dan 1.280 motorvoertuigen per dag extra, in betekenende mate wordt bijgedragen aan een verslechtering van de luchtkwaliteit. In de overige gevallen, die niet in het Besluit NIBM genoemd worden, zal op een andere manier bijvoorbeeld door middel van berekeningen aannemelijk gemaakt moeten worden dat de bijdrage niet in betekenende mate is of dat de grenswaarden niet worden overschreden.

Rekentool 'niet in betekenende mate'

Om versnippering van 'in betekenende mate' (ibm) projecten in meerdere nibm-projecten te voorkomen is een anticumulatie-bepaling (artikel 5 Besluit NIBM) opgenomen. Deze heeft betrekking op aan elkaar grenzende of in elkaars directe nabijheid gelegen bedrijfslocaties, kantoorlocaties, woningbouwlocaties of locaties voor inrichtingen of infrastructuur die (samengevat) worden gerealiseerd die gebruik maken van dezelfde ontsluitingsinfrastructuur en die aan elkaar grenzen of in elkaars nabijheid zijn gelegen (tot maximum 1.000 meter). In het Besluit Nibm is het bepaald dat deze locaties als één locatie worden gezien. Dit is om te voorkomen dat grote projecten in kleine stukjes worden opgedeeld die allemaal onder de Nibm-regeling zouden kunnen vallen.

Besluit gevoelige bestemmingen

De AMvB is in januari 2009 in werking getreden. Met deze AMvB wordt beoogd de realisering van scholen en andere gevoelige bestemmingen in de nabijheid van drukke (snel)wegen tegen te gaan als op de locatie in kwestie sprake is van een (dreigende) overschrijding van de Europese normen voor luchtkwaliteit.

Deze AMvB vormt een aanvulling op het beginsel van een goede ruimtelijke ordening zoals verankerd in de Wet ruimtelijke ordening. De AMvB heeft niet tot doel om op voorhand elk risico af te dekken, maar om de meest nijpende situaties via een dwingende regeling te voorkomen.

Tot de gevoelige bestemmingen behoren: scholen (voor onderwijs aan minderjarigen), kinderopvang, bejaarden-, verzorgings- en verpleegtehuizen. Achtergrond hiervan is dat de AMvB is gericht op functies die specifiek bedoeld zijn voor groepen mensen die extra gevoelig zijn voor verontreinigende stoffen, zijnde kinderen, ouderen en zieken.

Als een bestuursorgaan voornemens is een besluit te nemen over een gevoelige bestemming op een locatie binnen 300 meter vanaf de rand van rijkswegen (snelwegen en autowegen in beheer bij het rijk) of binnen 50 meter vanaf de rand van provinciale wegen (autowegen en overige wegen in beheer bij de provincie), dan moet het bestuursorgaan onderzoeken of op die locatie sprake is van een daadwerkelijke of een dreigende overschrijding van de grenswaarden voor zwevende deeltjes (fijn stof; PM10 ) en/of voor stikstofdioxide (NO2 ). Ook tijdens de zogenoemde derogatieperiode blijven voor de toepassing van deze AMvB de oorspronkelijke (dus niet tijdelijk verhoogde) grenswaarden gelden van 40 µg/m3 jaargemiddeld voor PM10 en voor NO2 en 50 µg/m3 etmaalgemiddeld met maximaal 35 overschrijdingsdagen per jaar voor PM10.

Blijkt uit het onderzoek dat sprake is van zo'n (dreigende) overschrijding, dan mag ter plekke geen gevoelige bestemming worden gevestigd, ongeacht of het gaat om nieuwbouw ten behoeve van die gevoelige bestemming of om functiewijziging van een bestaand gebouw.

Eenmalig kan een beperkte uitbreiding van een bestaande gevoelige bestemming worden toegestaan die leidt tot een toename van maximaal 10% van het aantal personen dat ter plekke verblijft; hierbij is niet het feitelijk aantal verblijvende personen doorslaggevend, maar het aantal personen dat rechtens ter plaatse mag verblijven.

Advieswaarden Wereldgezondheidsorganisatie

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de GGD hanteren voor PM10, PM2,5 en NO2 lagere waarden, namelijk 15 µg/m3, 5 µg/m3 en 10 µg/m3.De WHO normen zijn afgelopen tijd verder aangescherpt.

6.4.2 Plangebied

Met dit wijzigingsplan wordt geen nieuwe woning mogelijk gemaakt: de bestaande bedrijfswoning krijgt een woonbestemming. De waarden van fijnstof en stikstofdioxide lagen in 2020 aanzienlijk lager dan de wettelijke grenswaarden. De waarden liggen wel iets hoger dan de door de WHO aangescherpte normen. De luchtwaarden vormen geen belemmering voor de beoogde woonbestemming.

Luchtwaarden (bron: https://www.atlasleefomgeving.nl/kaarten)

De omzetting van de bestemming naar een woonbestemming heeft geen negatieve gevolgen voor de luchtkwaliteit ter plaatse. Met het vweg bestemmen van de bedrijfsbestemming, waarmee bedrijven met een milieucategorie 2 en een transportbedrijf met milieucategorie 3 mogelijk is, heeft de bestemmingswijziging een (klein) positief effect op de luchtkwaliteit. Met de bestemmingswijziging is de vestiging van een nieuw transportbedrijf, of een ander bedrijf met een maximale milieucategorie 2, op deze locatie niet meer mogelijk. Met het weg vallen van zwaar bedrijfsverkeer wordt er in positieve zin bijgedragen aan de luchtkwaliteit.

6.5.1 Kader / wetgeving

Besluit externe veiligheid inrichtingen

Het beleid voor externe veiligheid is gericht op het beperken en beheersen van risico's voor de omgeving vanwege handelingen met gevaarlijke stoffen. De handelingen kunnen zowel betrekking hebben op het gebruik, de opslag en de productie, als op het transport van gevaarlijke stoffen. Uit het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi) en de richtlijnen voor vervoer gevaarlijke stoffen vloeit de verplichting voort om in ruimtelijke plannen in te gaan op de risico's in het plangebied ten gevolge van handelingen met gevaarlijke stoffen. De risico's dienen te worden beoordeeld op twee maatstaven, te weten het plaatsgebonden risico en het groepsrisico.

Plaatsgebonden risico

Het plaatsgebonden risico beschrijft de kans per jaar dat een onbeschermd individu komt te overlijden door een ongeval met gevaarlijke stoffen. Het plaatsgebonden risico wordt uitgedrukt in risicocontouren rondom de risicobron (bedrijf, weg, spoorlijn etc.).

Groepsrisico

Het groepsrisico beschrijft de kans dat een groep van 10 of meer personen gelijktijdig komt te overlijden ten gevolge van een ongeval met gevaarlijke stoffen. Het groepsrisico geeft een indicatie van de maatschappelijke ontwrichting in geval van een ramp. Het groepsrisico wordt uitgedrukt in een grafiek, waarin de kans op overlijden van een bepaalde groep (bijvoorbeeld 10, 100 of 1000 personen) wordt afgezet tegen de kans daarop. Voor het groepsrisico geldt de oriëntatiewaarde als ijkpunt in de verantwoording (géén norm).

Voor elke verandering van het groepsrisico (af- of toename) in het invloedsgebied moet verantwoording worden afgelegd, over de wijze waarop de toelaatbaarheid van deze verandering in de besluitvorming is betrokken. Samen met de hoogte van het groepsrisico moeten andere kwalitatieve aspecten worden meegewogen in de beoordeling van het groepsrisico. Onder deze aspecten vallen zelfredzaamheid en bestrijdbaarheid. Onderdeel van deze verantwoording is overleg met (advies vragen aan) de regionale brandweer.

(Beperkt) kwetsbare objecten

Er moet getoetst worden aan het Bevi en de richtlijnen voor vervoer gevaarlijke stoffen wanneer bij een ontwikkeling (beperkt) kwetsbare objecten worden toegestaan. (Beperkt) kwetsbare objecten zijn o.a. woningen, scholen, ziekenhuizen, hotels restaurants.

Risicovolle activiteiten

In het kader van het plan moet bekeken worden of er in of in de nabijheid van het plan sprake is van risicovolle activiteiten (zoals Bevi-bedrijven, BRZO-bedrijven en transportroutes) of dat risicovolle activiteiten worden toegestaan.

Besluit externe veiligheid Buisleidingen

Per 1 januari 2011 is het Besluit externe veiligheid Buisleidingen (Bevb) in werking getreden. Het Bevb bevat regels voor de exploitant, regels voor gemeenten over het opnemen van buisleidingen in bestemmingsplannen en wijzigingsplannen en regels voor het melden van ongewone voorvallen. De afweging van de externe veiligheidssituatie van buisleidingen heeft op deze manier een grondslag in de Wet milieubeheer (Wm) en in de Wro.

Het Bevb gaat uit van grens- en richtwaarden voor het plaatsgebonden risico (PR) en een verantwoordingsplicht van het groepsrisico (GR). De regeling voor buisleidingen is hiermee vergelijkbaar met de regeling voor inrichtingen zoals vastgelegd in het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi).

6.5.2 Plangebied

Uit de risicokaart van de Atlas leefomgeving blijkt het spoortraject tussen Gouda en Woerden een plasaandachtsgebied (een PAG-indicatie) heeft. Conform het Basisnet spoor reikt de PAG zone tot 30 meter van het spoor. Binnen deze zone gelden aanvullende bouweisen voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen.

Het perceel aan Hoogeind 15 ligt op circa 800 meter van het spoor en ligt daarbij ver buiten de PAG-zone. Bovendien wordt met dit wijzigingsplan geen nieuwe ontwikkeling mogelijk gemaakt: de bestaande bedrijfswoning krijgt een woonbestemming.

Er zijn geen andere risicovolle activiteiten (bedrijven en/of leidingen) aanwezig in de directe omgeving. Externe veiligheid vormt geen belemmering voor het omzetten van de bestemming.

Risicobronnen in de omgeving (bron: https://www.risicokaart.nl/kaarten)

6.6.1 Plangebied

Bodemfunctieklassenkaart

Uit de Bodemfunctieklassenkaart en de toepassingskaart van Omgevingsdienst Midden-Holland blijkt dat zowel de bovengrond als de ondergrond geschikt is voor de functie wonen. Wel wordt alle lintbebouwing aangemerkt als aandachtsgebied voor bodemlood.

Bodemfunctieklassekaart (bron: https://atlas.odmh.nl/html5viewer/index.html?viewer=Atlas.Atlas&layerTheme=bkk)

Aandachtsgebied bodemlood (bron: https://atlas.odmh.nl/html5viewer/index.html?viewer=Atlas.Atlas&layerTheme=bkk)

Onderzoek

In 2006 is er (nader) onderzoek uitgevoerd (bijlage 2). De aanleiding voor dit onderzoek was een inventariserend onderzoek, waaruit bleek dat er een verontreiniging met minerale olie en aromaten van de grond en het grondwater was ontdekt. Het doel van het nadere onderzoek was:

• de omvang van de aangetoonde verontreinigingen vast te stellen;
• vaststellen of er sprake is van een 'ernstige bodemverontreiniging' en daarmee de noodzaak tot sanering;
• de urgentie van de sanering vast te stellen en daarmee de termijn waarbinnen gesaneerd moet worden.

Uit dit onderzoek is gebleken dat:

• de grond en het grondwater is matig tot sterk verontreinigd met minerale olie, waarbij de omvang van de grondwaterverontreiniging grotendeels overeen komt met de verontreiniging van de grond;
• de oppervlakte van de verontreinigingmet minerale olie wordt geraamd op 400 m2.

Gezien de resultaten uit het onderzoek van 2006 is er conform de Wet Bodembescherming een wettelijke saneringsnoodzaak in geval de grond geroerd gaat worden. In geval de bodem geroerd wordt, wordt geadviseerd om:

• 1. nader onderzoek te doen, zodat meer zekerheid wordt verkregen over de daadwerkelijk hoeveelheid verontreinigde grond;
• 2. in overleg te treden met het bevoegd gezag (de provincie) om te bepalen of en op welke termijn sanering noodzakelijk is.

Vlekkenkaart verontreiniging Hoogeind 15 (bron: Nader bodemonderzoek Hoogeind 15 te Driebruggen)

Nader bodemonderzoek is op dit moment niet nodig. Op de kavel gaan geen bouwactiviteiten plaats vinden, waarbij de bodem geroerd gaat worden. Er is bovendien ook geen sprake dat het gebruik 'gevoeliger' wordt: de activiteit wonen (in een bedrijfswoning) blijft behouden met de woonbestemming. Mocht er in de toekomst gesloopt en/of gebouwd gaan worden, dan dient alsnog nader bodemonderzoek uitgevoerd te worden.

7.1.1 Beleid en wetgeving

Wet natuurbescherming

Sinds 1 januari 2017 is de Wet natuurbescherming van kracht. Deze vervangt drie wetten; de Natuurbeschermingswet 1998, de Boswet en de Flora- en Faunawet. Vanaf 1 januari 2017 bepalen de provincies voor hun gebied wat wel en niet mag in de natuur. Zij zijn verantwoordelijk voor de vergunningen en ontheffingen. De Rijksoverheid is dan alleen nog verantwoordelijk voor de ontheffingsaanvragen en de gedragscodes.

De Wet natuurbescherming bevat een algemene zorgplicht voor alle in het wild levende dieren en planten. Daarnaast voorziet de wet in strikte verboden die gelden voor aangewezen beschermde inheemse diersoorten, waaronder alle van nature in Nederland voorkomende soorten vogels.

De wet werkt volgens het 'nee-tenzij' principe ten aanzien van beschermde inheemse soorten: schadelijke handelingen zijn verboden, tenzij er een uitzondering voor is gemaakt. Het is niet toegestaan om vogels te doden, vangen, verwonden, verstoren, bezitten, verhandelen, de nesten en eieren te verstoren of te vernietigen. Uitzonderingen op deze verboden zijn onder voorwaarden mogelijk, onder andere voor veiligheid, schadebestrijding of onderzoek. De wet regelt ook de jacht in ons land.

De Wet natuurbescherming bevat specifieke regels voor de aanwijzing, het beheer en de bescherming van Natura 2000-gebieden, waaronder een groot aantal gebieden die als essentieel leefgebied dienen voor vogels. De internationale verplichtingen uit de Vogel- en Habitatrichtlijn zijn vanaf 1 januari 2017 verwerkt in de Wet Natuurbescherming.

Stikstof - uitspraak Raad van State

Het Programma Aanpak Stikstof (PAS) mag niet als basis voor toestemming voor activiteiten worden gebruikt. Dat blijkt uit een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 29 mei 2019. Op basis van het PAS wordt vooruitlopend op toekomstige positieve gevolgen van maatregelen voor beschermde natuurgebieden, alvast toestemming gegeven voor activiteiten die mogelijk schadelijk zijn voor die gebieden. Zo'n toestemming 'vooraf' mag niet (meer), aldus de Afdeling bestuursrechtspraak.

Aangetoond dient te worden dat de stikstofdepositie als gevolg van een ontwikkeling onder de 0,00 mol per hectare per jaar blijft. Per 1 juli 2021 is de regelgeving met betrekking tot stokstof aangepast. De wet maakt een gedeeltelijke vrijstelling mogelijk van de natuurvergunningplicht voor het aspect stikstof voor activiteiten van de bouwsector. Concreet betekent dit dat bij de berekening van stikstofdepositie de bouw-, aanleg- en sloopactiviteiten buiten beschouwing gelaten mogen worden.

Een vergunning op grond van de Wet natuurbescherming (Wnb) is nodig als op voorhand met wetenschappelijke zekerheid significante effecten op voor stikstof gevoelige habitattypes in Natura 2000-gebieden niet kunnen worden uitgesloten. Met andere woorden: als de stikstofdepositie in de gebruiksfase meer dan 0,00 mol per hecater per jaar is.

Natuurnetwerk Nederland (NNN)

Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) is het Nederlands netwerk van bestaande en nieuw aan te leggen natuurgebieden. Het netwerk moet natuurgebieden beter verbinden met elkaar en met het omringende agrarisch gebied. Het Natuurnetwerk is de kern van het Nederlandse natuurbeleid. De provincies zijn verantwoordelijk voor de begrenzing en de ontwikkeling van dit natuurnetwerk. In of in de directe nabijheid van de NNN geldt het 'nee, tenzij'- principe. In principe zijn er geen ontwikkelingen toegestaan als zij de wezenlijke kenmerken of waarden van het gebied aantasten.

7.1.2 Plangebied

Stikstof

Met dit wijzigingsplan wordt geen nieuwe woning mogelijk gemaakt: de bestaande bedrijfswoning krijgt een woonbestemming. Daarmee is er geen sprake van een ruimtelijke ontwikkeling. Het doen van een stikstofberekening is daarom niet nodig.

Bovendien: de omzetting van de bestemming naar een woonbestemming heeft naar verwachting een positief effect op de stikstofdepositie. Met het weg bestemmen van de bedrijfsbestemming, waarmee bedrijven met een milieucategorie 2 en een transportbedrijf met milieucategorie 3 mogelijk is, neemt het zware bedrijfsverkeer af. Dat heeft een positief effect op de stikstofdepositie.

NNN

Het plangebied ligt op circa 400 meter van het NNN. Gezien de afstand tot het NNN en de aard van voorliggend wijzigingsplan kan worden gesteld dat de voorgenomen bestemmingswijziging geen negatieve effecten heeft op de wezenlijke waarden en kenmerken van de NNN. Een nadere toetsing aan het NNN-beleid is daarom niet nodig.

Ligging plangebied ten opzichte van het NNN (bron: www.ruimtelijkeplannen.nl)

Soortenbescherming

Met voorliggend wijzigingsplan worden er geen concrete bouw- of sloopwerkzaamheden beoogd. Er is daarom geen noodzaak om een quick-scan naar de aanwezige waarden uit te voeren.

Wel wordt geadviseerd om, als er ooit gesloopt gaat worden, een quick-scan uit te laten voeren naar eventueel voorkomende beschermde soorten.

7.2.1 Wet- en regelgeving

Besluit ruimtelijke ordening (Bro)

Vanaf 1 januari 2012 is in het Bro vastgelegd dat bij het maken van ruimtelijke plannen, zoals een bestemmingsplan of ruimtelijke onderbouwing, rekening gehouden moet worden met cultuurhistorische waarden. Als gevolg hiervan is het van belang dat voorafgaand aan het maken van deze plannen de aanwezige cultuurhistorische waarden bekend zijn.

De cultuurhistorische waarden kunnen bestaan uit vastgestelde, monumentale waarden en waardevolle elementen. Over het algemeen wordt bij het inventariseren van cultuurhistorische waarden onderscheid gemaakt tussen waardevaste en waardevolle elementen. Waardevaste elementen hebben een beschermde status en zijn op basis van de Monumentenwet of gemeentelijke verordening aangewezen als rijks-, provinciaal of gemeentelijk monument. Waardevolle elementen zijn daarentegen niet formeel beschermd, maar kunnen een bijzondere karakteristieke of geschiedkundige waarde hebben en van belang zijn als cultuurdrager.

De cultuurhistorische waarde van een plangebied is zodoende niet alleen afhankelijk van beschermde monumentale waarden binnen het gebied, maar kan zeker ook bepaald worden door waardevolle structuren of objecten in de directe omgeving. Bij het inventariseren dient dan ook zowel naar het plangebied als naar de omgeving daarvan gekeken te worden.

Monumentenwet en Erfgoedwet

De huidige juridische basis voor het omgaan met archeologische waarden is vastgelegd in de Monumentenwet uit 1988. De Provincie en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) hebben voor wat betreft het aspect archeologie, formeel een adviserende en toetsende rol op basis van de Wet ruimtelijke ordening. Volgens de Monumentenwet 1988 moeten (toevals) vondsten worden gemeld bij de burgemeester. Deze verwittigt het Rijk. In 1998 is het Verdrag van Valletta door de Staten Generaal geratificeerd. Het verdrag is geïmplementeerd door inwerkingtreding van de Wet op de archeologische monumentenzorg per 1 september 2007. De wet regelt de bescherming van archeologisch erfgoed in de bodem, de inpassing ervan in de ruimtelijke ontwikkeling en de financiering van opgravingen. Uitgangspunt is dat 'de veroorzaker betaalt'.

Vanaf 1 juli 2016 zijn grote delen van de Monumentenwet overgegaan in de Erfgoedwet. Hierdoor is naast de Monumentenwet ook de Erfgoedwet van toepassing.

Erfgoedwet

Met de Erfgoedwet beschermt de overheid het cultureel erfgoed in Nederland. Voor 2016 waren er verschillende wetten en regels voor behoud en beheer van cultureel erfgoed. Sinds juli 2016 zijn die allemaal samengegaan in 1 wet.

In de Erfgoedwet is vastgelegd hoe met erfgoed wordt omgegaan, wie welke verantwoordelijkheden daarbij heeft en hoe het toezicht daarop wordt uitgeoefend. Overbodige regels zijn geschrapt en de verantwoordelijkheid voor de bescherming van het cultureel erfgoed ligt waar mogelijk bij het erfgoedveld zelf. Daarmee spreekt de regering het vertrouwen uit dat de sector voldoende kennis, deskundigheid en betrokkenheid heeft om de zorg voor ons cultureel erfgoed in de praktijk waar te maken.

Kadernota Erfgoed. verleden vitaal in het heden.

Op 4 juli 2012 heeft de gemeenteraad de kadernota erfgoed vastgesteld. De Kadernota is bedoeld om het erfgoed van de gemeente BodegravenReeuwijk status te geven en richting te geven aan beleid daaromtrent. De modernisering van de monumentenzorg is in deze Kadernota verwerkt. Onderdeel van kadernota zijn:

• een overzicht van bekende vindplaatsen, AMK terreinen en archeologische onderzoeken;
• een landschappelijke eenhedenkaart met archeologische vindplaatsen;
• een historisch-geografische en archeologische waardenkaart: late Middeleeuwen - Nieuwe tijd (tot circa 1850);
• de Archeologische beleidsadvieskaart.

Monumenten

De opstallen op het perceel aan de Hoogeind 15 betreffen geen gemeentelijke-, provinciale, of rijksmonumenten.

Archeologische beleidsadvieskaart

Binnen het plangebied komen twee archeologische verwachtingswaarden voor, namelijk verwachtingswaarde 2 en 3. Dit betekent dat bodemingrepen dieper dan 40 cm beneden maaiveld vermeden dienen te worden. Indien dit niet mogelijk is, is bij bodemingrepen groter dan 500 m2 (respectievelijk 25.000 m2) voorafgaand aan ruimtelijke planvorming een inventariserend archeologisch onderzoek noodzakelijk. Doel van het onderzoek is het vaststellen van de aanwezigheid van archeologische resten.

Het perceel aan Hoogeind 15 is ongeveer 3.000 m2 van omvang. Voor zuidoostelijke hoek van het perceel geldt dat als hier bodemwerkzaamheden plaats vinden van meer dan 500 m2 en dieper dan 40 cm dat er nader onderzoek nodig is. Het oppervlakte van het perceel dat deze verwachtingswaarde heeft is circa 500 m2.

Omdat er geen bouwwerkzaamheden van 500 m2 (of 25.000 m2) mogelijk worden gemaakt, is nader onderzoek niet nodig. Zowel op het perceel, als in de directe omgeving zijn geen archeologische vondsten gedaan.

Uitsnede archeologische beleidsadvieskaart 2012

Actualisatie van de archeologische beleidsadvieskaart van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk

In 2021 is de archeologische advieskaart geactualiseerd. Om de waarden juridisch -planologisch te beschermen, is het Parapluplan Archeologie op 27 september 2023 vastgesteld door de gemeenteraad. Uit de actualisatie van de beleidsadvieskaart blijkt dat op het perceel aan Hoogeind 15 drie verwachtingswaarden zijn, namelijk:

• Waarde Archeologie 2, waarvoor een vrijstelling van nader overzoek geldt voor bodemroerende werkzaamheden van maximaal 100 m2 en maximaal 30 cm diep.
• Waarde Archeologie 3, waarvoor een vrijstelling van nader overzoek geldt voor bodemroerende werkzaamheden van maximaal 500 m2 en maximaal 30 cm diep.
• Waarde Archeologie 5, waarvoor een vrijstelling van nader overzoek geldt voor bodemroerende werkzaamheden van maximaal 25.000 m2 en maximaal 30 cm diep.

Uitsnede archeologische beleidsadvieskaart 2021

Omdat er momenteel geen grondroerende activiteiten gaan plaats vinden, is nader archeologisch onderzoek niet nodig. De hiervoor genoemde archeologische verwachtingswaarden zijn als dubbelbestemming opgenomen in dit wijzigingsplan.